بررسی تحولات حقوق بین الملل در مخاصمات مسلحانه دریایی

فهرست

عنوان                                                        صفحه                                                                                                                                                                                                                

چکیده...................................................................................................................................................1                                                                                                                                                                   مقدمه....................................................................................................................................................3                                                                                                                                                                           

بخش اول

کلیات

فصل اول: مخاصمات مسلحانه دریایی

گفتار اول – سیر تحول تاریخی در مخاصمات مسلحانه دریایی

بند ا- دوران باستان.........................................................................................................................7

مبحث اول- اقوام واجد تمدن دریایی و استعمارگران اولیه...............................................................7

1-1-اژی ها(کرنی ها) .....................................................................................................................8

1-2- فنیقی ها..... ...........................................................................................................................8

مبحث دوم-اقوام واجدتمدن دوگانه بری و بحری(هند و اروپاییان)................................................10

2 –1-ایران ...................................................................................................................................11

2 –2 -یونانیان ..............................................................................................................................12

2-3 -روم......................................................................................................................................12

بند 2- ظهور اسلام و تمدن دریانوردی مسلمانان..........................................................................13

2-1-نیروی دریایی در عصر خلفای راشدین و اموی............................................................................15

2-2- نیروی دریایی در عصر عباسیان.................................................................................................16

بند 3- بعد از قرون وسطی تا اوایل قرن بیستم..............................................................................17

3-1-تسلط پرتغالیها ،اسپانیائیها و هلندی ها بر دریا .........................................................................17

بند4- از اوایل قرن بیستم تاکنون..........................................................................................................19

4-1-اعلامیه ها و عهدنامه ها ..................................................................................................................19

4-2-کنوانسیونهای چهار گانه1949 ژنو و پروتکل های الحاقی 1977....................................................21

گفتار دوم – تعاریف و بیان مفاهیم........................................................................................22

کلیات و بیان مفاهیم.............................................................................................................................22

حقوق بشر دوستانه................................................................................................................................22

بنداول-اعمال جنگی.............................................................................................................................23

1-2-اعلام رسمی جنگ........................................................................................................................24

1-3-تجاوز.............................................................................................................................................25

1-4 –جنگ و توسل به زور.................................................................................................................26

1-5- محاصره.دریایی.............................................................................................................................27

1-6-اشغال نظامی..................................................................................................................................30

بند دوم-ابزار و ادوات جنگی مورد استفاده درزمان مخاصمه در دریا.................................................31

مبحث اول-انواع کشتی ها.............................................................................................................31

2–1 – کشتی های جنگی.................................................................................................................................31

2-2-کشتی های دولتی......................................................................................................................34

2 – 3 –کشتی های تجاری............................................................................................................35

3 –4–کشتی های پشتیبانی.............................................................................................................36

مبحث دوم-سایر ادوات جنگی.......................................................................................................37

2– 2 – ‍1 –اژدرها........................................................................................................ .............................................37

2 – 2 – 2 –موشکها.............................................................................................................................37

بند سوم- مقررات خاص در مورد روشهای جنگ دریایی.............................................................38

2– 3 – 1 – بمباران دریایی......................................................................................................................38

2– 3 – 2 – مین گذاری دریایی.............................................................................................................39

فصل دوم: قلمرو و گستره اجرای حقوق مخاصمات مسلحانه در دریا

گفتار اول-مناطق جنگی در دریا....................................................................................................42

کلیات- در سرزمین طرفهای مخاصمه که برای نیروهای متخاصم در دسترس باشد..........................42

قسمت اول –قلمرو ملی...................................................................................................................43

بند 1– آبهای داخلی، دریای سرزمینی وآبهای مجمع الجزایری طرف مخاصمه................................43

1-1-خطوط مبدأ.................................................................................................................................43

1-2-آبهای داخلی...............................................................................................................................43

1-3-دریای سرزمینی...........................................................................................................................44

1-4-منطقه مجاور ...............................................................................................................................45

1-5- آبهای مجمع الجزایری............................................................................................................... 45

1-6- مناطق امنیت در منطقه انحصاری اقتصادی..................................................................................46

قسمت دوم –قلمرو فرا ملی..................................................................................................................47

بند2-دریای آزاد...................................................................................................................................47

گفتار دوم-مناطق ممنوعه دریایی..................................................................................................48

2-2-1-محدوده مجزا از دریا و فضای بالای آن باتوافق طرفین درگیر مخاصمه.......................................48

2-2-2-منطقه ممنوعه ثابت..................................................................................................................48        2-2-3- منطقه ممنوعه متغیر..................................................................................................................49    

2-2-4--مناطق دریایی کشورهای بی طرف...........................................................................................50

گفتار سوم –وضعیت دریانوردی کشتی های جنگی در زمان جنگ و صلح..............................................51

مبحث اول-عبور بی ضرر و مصونیتهای کشتی ها و ناوهای جنگی...................................................51

بند اول- عبور بی ضرر کشتی هاو ناوهای جنگی..............................................................................................51

بند دوم -مصونیت کشتی های جنگی ..............................................................................................................52

1-2-1-مصونیت حقوقی................................................................................................................................53

1-2-2-مصونیت جزایی..................................................................................................................................53

مبحث دوم-عبور کشتی های جنگی از منطق مختلف دریا................................................................56

بند 1-جنگ و صلح و وضعیت کشتیرانی کشتی های جنگی......................................................................56

2-1-1- کشتی های جنگی و مسئله عبور از آب های داخلی............................................................................56

2-1-2- دریاهای سرزمینی و عبور کشتی های جنگی....................................................................................57

2-1-3- منطقه انحصاری اقتصادی و عبور کشتی های جنگی........................................................................59

2-1-4- فعالیت های نظامی در منطقة انحصاری اقتصادی مطابق کنوانسیون 1982.دریاها..................................60

2-1-5- کشتی های جنگی و عبور از آبهای مجمع الجزایری...........................................................................63

2-1-6- عبور کشتی های جنگی از تنگه ها...................................................................................................64

بند2- عبورکشتی های جنگی و دریاهای آزاد......................................................................................66

2-2-1-حق بازرسی و تفتیش در دریای آزاد...................................................................................................68

2-2-2- حق ادامه تعقیب در دریای آزاد.........................................................................................................70 

بخش دوم

اصول کلی حاکم بر مخاصمات مسلحانه دریایی نسبت به طرفین مخاصمه و کشورهای بیطرف و عملکرد سازمانهای بین المللی در این خصوص

فصل اول: اقدامات جنگ دریایی ،صلاحیتها و اصول حاکم بر آن..................................................73

گفتار اول-اقدامات واصول حاکم بر جنگ دریایی ................................................................................73

1 – 1-رعایت احتیاط در حمله .....................................................................................................74

2 – 1 در خصوص جمعیتها و افراد غیر نظامی...............................................................................74

3 – 1 در خصوص اهداف غیر نظامی............................................................................................75

4 – 1 – در خصوص کشتی ها و افرادی که به هر نحو تسلیم شده اند...........................................76

5– 1- کلیه اقدامات و تدابیر به منظور نجات کشتی شکستگان،مجروحان و بیماران و اسیران.........76

6 – 1 – منع نیرنگهای خائنانه در جنگ دریایی .............................................................................77

7 – 1 – حیله ها و نیرنگهای جنگی مشروع درجنگ دریایی.........................................................77

8 – 1 – منع آسیب گسترده به محیط زیست دریایی.......................................................................79

9 – 1- نامحدود بودن حق انتخاب روشهای جنگی ......................................................................80

بند اول- اقدامات نسبت به کشتی های طرف مخاصمه..........................................................................80

بند دوم-حق غنیمت گیری....................................................................................................................81

گفتار دوم -اهداف نظامی و اهداف مورد حمایت در مخاصمات مسلحانه دردریا..................................82

بند اول-کشتی های جنگی و هواپیما های نظامی دشمن......................................................................82

بند دوم-کشتی های تجاری دشمن ،محموله و مسافران و خدمه..........................................................82

1 –2 – کشتی های تجاری دشمن...................................................................................................82

2 –2 – محموله کشتی های تجاری دشمن.......................................................................................85

3 – 2 – خدمه کشتی تجاری...........................................................................................................87

4-2- مسافران کشتی تجاری...........................................................................................................88

بند سوم –کشتی های بیمارستانی..................................................................................................88

1 – 3 –علائم و مشخصات کشتی های بیمارستانی .......................................................................89

2 – 3 – کشتیهای بیمارستانی نظامی................................................................................................90

3 – 3 –کشتی های بیمارستانی صلیب سرخ و انجمن های امدادرسانی..........................................91

4 – 3 –قایقهای نجات ساحلی و سایرقایقهای پزشکی ..................................................................91

بند چهارم -سایر کشتیهای مورد حمایت..............................................................................................92

1 – 4 – کشتیهای حامل کالاهای امدادی برای غیر نظامیان................................................................92

2 – 4 –کشتی های منحصر برای ماهیگیری و قایقهای کوچک در تجارت محلی............................92

3 – 4–کشتی های دارای مسئولیت مذهبی یا ماموریتهای انسان دوستانه........................................ 93

4 – 4 – کشتیهای کارتل ...............................................................................................................94

بند پنجم –سایر اهداف مورد حمایت .......................................................................................94

بند ششم–سایر اهداف زمینی......................................................................................................95

فصل دوم: بیطرفی در مخاصمات مسلحانه دریایی..............................................................97

گفتار اول-حقوق و تکالیف کشورهای بیطرف در نبرد دریایی.......................................................98

بند اول –حقوق کشورهای بیطرف در نبرد دریایی................................................................................98

1 – 1 –مصونیت قلمرو دریایی......................................................................................................98

1 – 2–آزادی روابط تجاری با متخاصمان و وارائه برخی خدمات به آنها.......................................98

1 – 3–اجازه ورود،عبور و توقف به کشتیهای متخاصم.................................................................99

1 – 4–اجازه سوخت رسانی و تعمیر کشتی های جنگی متخاصم در بنادر...................................100

بند دوم- تکالیف کشورهای بی طرف در نبرد دریایی.........................................................................101

2 – 1 –منع مداخله مستقیم در مخاصمات....................................................................................101

2 – 2 –منع تجهیز و تدارک دریایی متخاصمان......................................................................101

2 – 3 –منع حمل و نقل قاچاق جنگی.........................................................................................102

2 – 4 –منع دادن اطلاعات نظامی به متخاصمان...........................................................................102

2 – 5 –ممانعت ازشرکت بیماران و مجروحان در جنگ .............................................................103

گفتار دوم –حقوق و تکالیف کشورهای متخاصم در نبرد دریایی.......................................................103

بند اول –حقوق کشورهای متخاصم...................................................................................................103

3 – 1 –حق عبور بی ضرر متخاصمان از آبهای کشور بیطرف......................................................103

3 – 2 –بازدید و بازرسی کشتی های تجاری کشور بیطرف..........................................................104

بند دوم –تکالیف کشورهای متخاصم ................................................................................................106

4–1 –منع مخاصمه در آبهای کشور بیطرف.................................................................................106

4 – 2 –منع غنیمت گیری در آبهای متخاصم................................................................................106

گفتار سوم-پایان مخاصمات مسلحانه دریایی............................................................................107

بند اول-آتش بس و متارکه جنگ.......................................................................................................107

5 – 1 –حالت دائم ، موقت و تعلیق مخاصمه...................................................................................111         

بند دوم-از طریق نمایندگان پارلمانی و قدرتهای حامی.......................................................................112

بند سوم-تصمیم به صلح....................................................................................................................113

گفتار چهارم – نقش و عملکرد سازمانهای بین المللی در مخاصمات مسلحانه دریای............................................................................................................................................114

بند اول - ضمانت اجراهای غیرحقوقی در حقوق بین الملل.........................................................114

1-1 ضمانت اجرای اخلاقی ...........................................................................................................114

2-1-ضمانت اجرای سیاسی ..........................................................................................................114

3-1 افکار عمومی جهانی ...............................................................................................................114

بند دوم - ضمانت اجرا در نظام ملل متحد.......................................................................................115

2-1- تدابیر انضباطی......................................................................................................................116

2 -2- تدابیر توصیه ای .................................................................................................................116

2-3- تدابیر تقبیحی.........................................................................................................................117

2-4 - تدابیر الزام آور .....................................................................................................................117

بند سوم- غرامت.............................................................................................................................117

بند چهارم- کمیسیون بین المللی حقیقت یاب...............................................................................119

بند پنجم - کمیته بین المللی صلیب سرخ.....................................................................................120

بند ششم- نقض حقوق بشر دوستانه و دیوان بین المللی کیفری.....................................................121

نتیجه گیری..................................................................................................................................122

کتابنامه ........................................................................................................................................126

چکیده انگلیسی .....................................................................................................................

مقدمه :

امروزه از یک سوء توسل به جنگ دریایی الزاماً به معنای غلبه نظامی بر دشمن نیست و هدف از آن جلوگیری از دسترسی طرف مقابل به مناطق مختلف دریایی و تحت فشار قرار دادن آنها از لحاظ اقتصادی و سیاسی ،برای رسیدن به اهداف مورد نظر می باشد. واز سوی دیگر در پی گسترش روز افزون حجم مبادلات دریایی و اهمیت حمل و نقل دریایی خصوصا انتقال سوخت و قرار گرفتن بسیاری از میادین نفت و گاز در مناطق مختلف دریایی برقراری نظم و امنیت بین المللی را جهت تردد کشتی های تجاری و مسافرتی و… توسط نیروهای دریایی کشورهای ساحلی در مناطق مختلف دریایی و همچنین سایر کشورها در دریای آزاد ضروری می نماید ،خصوصا مراقبت از این کشتی ها در هنگام بروز مخاصمات مسلحانه دریایی و جلوگیری از دزدی دریایی ، پس ضرورت شکل گیری قواعد حاکم بر جنگهای دریایی و رعایت حقوق بشر دوستانه در هنگام مخاصمه اجتناب ناپذیر است، همواره وقوع جنگهای دریایی خصوصا در سطح بین المللی همیشه و در طول تاریخ آثار زیان باری را به بارآورده و باعث خرابیها و کشتار افراد زیادی شده است و در طی سالیان متمادی و همگام با توسعه حقوق بین الملل، حقوق جنگ یا حقوق بشر دوستانه درجنگ های دریایی نیز تکامل یافته و به صورت مدون در آمده است . تاریخ تحولات حقوق بین الملل موید این معناست که تلاشهای جدی در شئون و سطوح مختلف به عمل آمد تا در صورت وقوع جنگ دریایی محدودیتها ی عینی و سنجش پذیری اعمال گردد ،در این فرآیند تکوین و تدوین ،اصول و قواعدی تحت عنوان حقوق مخاصمات مسلحانه دریایی دردستور کار قرار گرفت که از یک سو ناظر بر ممنوعیت توسل به زور بود ونیز در پرتو رویکردهای حقوق بشری به روابط انسانها در سطوح داخلی و بین المللی در مقام محدودیت آنها در آیین و شیو های مخاصمات مسلحانه صحه گذاشته است. جنبه مثبت روند رو به تکامل حقوق بین الملل در این خصوص این است که آزادی عمل سنتی دولتها در چارچوب حاکمیت مطلق و استفاده کامل از همه توانمندیها و شیوه ها در معرض چالش شدید قرار گرفته ،تا آنجا که همه کشورها در نظام بین الملل ،مجبور به توجیه اقدامات خود در چارچوب قواعد پذیرفته شده گردیده اند .حقوق جنگ دریایی تا حد زیادی در نیمه قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم رو به سوی تحولی قاعده مند رفته و در قالب اسناد بین المللی جای گرفته است.

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق

و......

بررسی جایگاه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در توسعه تدریجی حقوق بشر

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق

بررسی جایگاه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در توسعه

تدریجی حقوق بشر

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات: 128  صفحه

تکه های از متن به عنوان نمونه :

فهرست

 عنوان                                                                                                 صفحه                                                     

چکیده…………………………………………………………………………………… 1

مقدمه……………………………………………………………………………………. 2

بخش اول

کلیات

فصل اول- حقوق بشر

بند اول- تاریخچه و خاستگاه حقوق بشر……………………………………………………………. 11

1-1- حقوق بشر در دوران باستان………………………………………………………………………. 12

2-1- حقوق بشردر دوران اسلام………………………………………………………………………… 13

3-1- حقوق بشر در غرب………………………………………………………………………………… 15

4-1- حقوق بشردر دوران معاصر……………………………………………………………………….. 17

بند دوم- مفهوم حقوق بشر………………………………………………………………………………. 20

بند سوم- منابع بین المللی حقوق بشر………………………………………………………………… 23

بند چهارم- اسناد حقوق بشری معاصر……………………………………………………………….. 24

1-4- اعلامیه جهانی حقوق بشر…………………………………………………………………………. 24

2-4- میثاق های بین المللی حقوق بشر……………………………………………………………….. 26

بند پنجم- سایر اسناد حقوق بشری……………………………………………………………………. 27

بند ششم- نهادهای جهانی حقوق بشر………………………………………………………………… 29

فصل دوم-کمیسیون حقوق بشر وکمیته حقوق بشر

بند اول- تاسیس کمیسیون حقوق بشر………………………………………………………………… 31

1-1- ساختار و ترکیب اعضای کمیسیون حقوق بشر……………………………………………….. 33

2-1- صلاحیت و اختیارات کمیسیون………………………………………………………………….. 33

3-1- آیین کار کمیسیون…………………………………………………………………………………… 34

4-1- رویه رسیدگی به شکایات…………………………………………………………………………. 35

1-4-1- شکایات و موضوع قطعنامه 1235……………………………………………………………. 36

2-4-1- رویه رسیدگی به شکایت ها بر اساس قطعنامه 1503……………………………………. 36

بند دوم- پنجاه و چهارمین اجلاس کمیسیون حقوق بشر……………………………………….. 37

1-2- رد قطعنامه پیشنهادی علیه کوبا…………………………………………………………………… 37

2-2- رای منحصربه فرد آمریکا در حمایت از اسرائیل……………………………………………… 37

3-2- گزارش آمریکا نسبت به گزارش اعدام های غیر قانونی، اختصاری، خودسرانه……….. 38

بند سوم- نهاد های ملی و کمیسیون حقوق بشر……………………………………………………. 38

بند چهارم- اقدامات نهایی کمیسیون حقوق بشر…………………………………………………… 39

بند پنجم-کمیته حقوق بشر………………………………………………………………………………. 40

1-5- نظام رویه گزارش دهی در کمیته حقوق بشر………………………………………………….. 43

بخش دوم

شورای حقوق بشر

فصل اول-روند شکل گیری شورای حقوق بشر

بند اول- زمینه های تشکیل شورای حقوق بشر……………………………………………………. 49

1-1- رکن اول………………………………………………………………………………………………. 57

2-1-رکن دوم……………………………………………………………………………………………….. 58

3-2- رکن سوم……………………………………………………………………………………………… 59

4-1- رکن چهارم…………………………………………………………………………………………… 59

5-1- رکن پنجم…………………………………………………………………………………………….. 60

6-1- رکن ششم…………………………………………………………………………………………….. 61

بند دوم- تاسیس شورای حقوق بشر………………………………………………………………….. 63

بند سوم- موضع گیری کشورها در قبال شورای حقوق بشر…………………………………… 65

1-3- موضع کشورهای غربی…………………………………………………………………………….. 65

2-3- موضع کشورهای در حال توسعه…………………………………………………………………. 67

3-3- موضع هند…………………………………………………………………………………………….. 68

بند چهارم- قطعنامه 251/60مجمع عمومی…………………………………………………………. 69

1-4- عضویت……………………………………………………………………………………………….. 71

2-4- تعلیق عضویت……………………………………………………………………………………….. 71

3-4- جلسات……………………………………………………………………………………………….. 71

4-4-وظایف شورا…………………………………………………………………………………………… 71

5-4- اولین جلسه شورای حقوق بشر………………………………………………………………….. 72

6-4- جلسات ویژه…………………………………………………………………………………………. 72

بند پنجم- اصلاحات کمیسیون حقوق بشر…………………………………………………………… 73

1-5- مساله خدشه دارشدن اعتبار……………………………………………………………………….. 73

2-5- مساله عضویت……………………………………………………………………………………….. 74

3-5- مساله ضعف قوانین و سیاست زدگی…………………………………………………………… 76

4-5- مساله ضعف بودجه…………………………………………………………………………………. 77

5-5- مساله محدودیت حوزه عملیاتی………………………………………………………………….. 77

6-5- مساله زمان برگزاری نشست ها………………………………………………………………….. 78

بند ششم- دست آوردهای سند موسس شورای حقوق بشر……………………………………. 78

فصل دوم- عملکرد شورای حقوق بشر

بند اول- مکانیسم جهانشمول بررسی دوره ای حقوق بشر upr……………………….. 81

1-1- منابع اطلاعاتی سیستم upr………………………………………………………………………. 82

2-1- ابعاد و روش های upr……………………………………………………………………………. 83

3-1- حضور دولت تحت بررسی……………………………………………………………………….. 85

1-3-1- فهرست سخنرانان و تعهدات کشورهای دوست………………………………………….. 85

بند دوم- بررسی ادواری جهانی (upr) ایران………………………………………………………. 86

1-2- مطالب ارائه شده از سوی کشور تحت بررسی(ایران(……………………………………….. 86

2-2- گفتگوی تعاملی و پاسخ های کشور تحت بررسی…………………………………………… 89

3-2- توصیه ها………………………………………………………………………………………………. 89

4-2- پاسخ کشور مورد بررسی(ایران)…………………………………………………………………. 90

بند سوم- بررسی ادواری جهانی (UPR)آمریکا………………………………………………….. 91

بند چهارم- عیوب مکانیسم UPR……………………………………………………… 97

بند پنجم- مکانیسم فرا قراردادی………………………………………………………………………. 98

بند ششم- روش های ویژه……………………………………………………………………………… 99

بند هفتم- کمیته مشورتی…………………………………………………………………………………. 101

بند هشتم- اعتبار تصمیمات شورای حقوق بشر……………………………………………………. 101

بند نهم- گزارش گلدستون………………………………………………………………………………. 103

بند دهم- شورای حقوق بشر و پدیده جهانی شدن……………………………………………….. 105

بند یازدهم- معایب شورای حقوق بشر………………………………………………………………. 106

نتیجه گیری……………………………………………………………………………….. 109

فهرست منابع………………………………………………………………………………. 112

مـقدّ مـه

تهیه کنندگان پیش‌نویس منشور ملل متحد می‌دانستند که ماموریت سازمان ملل متحد تنها در صورتی می‌تواند موفقیت آمیز باشد که به سه اصل اساسی صلح، توسعه و حقوق بشر و نیز به ارتباط میان این سه اصل توجه داشته باشد.

حمایت جهانی از حقوق بشر یکی از موضوعات بنیادی عدالت است و لذا به خودی خود یک هدف می‌باشد. همچنین در راه نیل به هدف حفظ صلح و تعقیب سیاست توسعه عادلانه نیز یکی از عناصر کلیدی حمایت از حقوق بشر است.

سازمان ملل متحد دستاوردهای اندکی در ارتباط با هر سه هدف داشته است زیرا در تحقق آرمانهای منشور ملل متحد با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم کرده است.

در زمینه حقوق بشر، فعالیت هنجار سازی سازمان ملل متحد خوب بوده است اما در زمینه حمایت از حقوق بشر، متاسفانه از ابتدای تشکیل ملل متحد نیز دستاورد بسیار ناچیزی داشته است.

بر اساس منشور ملل متحد، ترویج و حمایت از حقوق بشر از مأموریت‌های اصلی این سازمان است. منشور سازمان ملل شامل ارجاعاتی کلی مبنی بر احترام به حقوق بشر بدون اشاره به حقوق‌های خاص می‌باشد. طی ‌۶٠ سالی که از تدوین و پذیرش منشور می‌گذرد معاهدات چند جانبه‌ بسیاری به مرحله‌ اجرا درآمده‌اند که در آن ها انواع حقوق بشر مشخص و مورد شناسایی بین‌المللی قرار گرفته‌اند و در بسیاری از موارد، ابزارهایی برای نظارت بر اجرای آن ها تعبیه شده است. از مهم ترین این معاهدات، اعلامیه جهانی حقوق بشر است. در سال ‌١٩۴٨، مجمع عمومی سازمان ملل اعلامیه‌ جهانی حقوق بشر را که به موارد مختلفی از جمله حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اشاره دارد را به تصویب رساند. وقتی که مجمع عمومی اعلامیه‌ جهانی حقوق بشر را پذیرفت، آن را نه به عنوان بیانیه‌ای برای ایجاد تعهدات قانونی برای کشورها بلکه بیشتر به مثابه‌ معیارهایی مشترک برای همه دولت – ملت‌ها مقرر کرد تا کشورها به سوی تحقق و عمل به اصول آن گام بردارند. طی سال‌های بعد، اعلامیه جهانی هر چه بیشتر در ارگان های سازمان ملل مورد توجه واقع شد و به عنوان بیان کننده قواعد و اصولی که در حقوق بین‌الملل از جایگاه خاصی برخوردارند، مدنظر قرار گرفت. این اعلامیه به عنوان مایه الهام مجموعه‌ای غنی از قوانین حقوق بشر بین المللی که تحت نظارت سازمان ملل تدوین شده مورد استفاده قرار گرفته است. [1]

یکی از درس‌های عبرت تاریخی آنستکه باید مقابل طرف‌هایی قرار گرفت که مرتکب نقض فاحش حقوق بشر می‌شوند و نیز باید به قربانیان نقض حقوق بشر کمک کرد.

بدین منظور، بازیگران اصلی جهان بویژه ایالات متحده آمریکا، طرفدار جایگزین نمودن شورای حقوق بشر (HRC) به جای کمیسیون حقوق بشر (CHR) شدند.

کمیسیون حقوق بشر یکی از ارگان‌های سازمان ملل متحد بود که به واسطه ماده 68 منشور ملل متحد در سال 1947 بعنوان ارگان فرعی شوروی اقتصادی و اجتماعی ملل متحد (اکوسوک- ECOSOC) تشکیل شد.

طرفداران اصلاح کمیسیون حقوق بشر و تبدیل آن به شورای حقوق بشر انتظار دارند که شورا، برخلاف کمیسیون، در ارتباط با ناقضان حقوق بشر عادلانه‌تر برخورد کند و فعالانه به اقداماتی دست زند که نه تنها باعث ارتقاء و پیشبرد حقوق بشر می‌شوند، بلکه از آن حمایت نیز بنمایند.

آخرین سند در مورد شکل گیری شورای حقوق بشر را می توان پیش نویس قطعنامه رئیس مجمع عمومی دانست که در 23 فوریه 2006 منتشر شد. طبق این سند:

– دفتر این شورا در شهر ژنو است.

– «شورای حقوق بشر» جانشین «کمیسیون حقوق بشر» می شود.

– شورای جدید، ارگان فرعی مجمع عمومی است.

– شورا وضعیت نقض حقوق بشر، از جمله نقض گسترده و سیستماتیک را مورد خطاب قرار می دهد و در این زمینه به ارائه «توصیه» می پردازد. شورا همچنین به ارتقای هماهنگی مؤثر و جهت دهی حقوق بشر در نظام ملل متحد می پردازد.

– شورا بر اساس اصول جهان شمولی، بی طرفی، غیر گزینشی عمل کردن، واقع بینی، همکاری و گفتگوی سازنده بین المللی، با نگاه به ارتقا و حمایت از همه حقوق فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مدنی و از جمله حق توسعه عمل می کند.

– شورا وظایف خود را چنین تعریف می کند:

– ارتقای آموزش حقوق بشر، خدمات مشاوره، همکاری فنی و ظرفیت سازی را در دستور کار دارد.

– به عنوان محفلی برای گفتگو در مورد موضوعات حقوق بشری عمل می کند.

– برای توسعه بیشتر حقوق بین الملل در زمینه حقوق بشر به مجمع عمومی توصیه هایی را ارائه می دهد.

– اجرای کامل الزامات حقوق بشری دولت ها و اهداف و تعهدات ناشی از کنفرانس ها و اجلاس های سازمان ملل در ارتباط با ارتقا و حمایت از حقوق بشر را در پیش می گیرد.

– اجرای تعهدات و الزامات حقوق بشری دولت ها را بر اساس اطلاعات واقعی و قابل اتکا مورد بازبینی قرار می دهد به گونه ای که جهان شمولی و رفتار برابر با همه دولت های عضو تضمین شود. این بازبینی باید یک مکانیسم مشارکتی بر اساس گفتگوی متقابل با حضور کامل کشور مورد نظر و با لحاظ مقتضیات ظرفیت سازی باشد. چنین مکانیسمی باید جنبه تکمیلی داشته باشد و به تکرار کار نهادهای مبتنی بر معاهده نپردازد. شورا کیفیت و توزیع زمانی مکانیسم بازبینی دوره ای همه کشورها را طی یک سال بعد از برگزاری اولین نشست تعیین می نماید.

– در زمینه پیش گیری از نقض حقوق بشر از طریق گفتگو و همکاری مشارکت می نماید و در موارد اضطراری نقض حقوق بشر واکنش سریع نشان می دهد.

– نقش و مسؤولیت های کمیسیون حقوق بشر در ارتباط با کار دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر را طبق تصمیم مجمع عمومی در قطعنامه 141 سال 1948 بر عهده می گیرد.

– در زمینه حقوق بشر با حکومت ها، سازمان های منطقه ای، جامعه مدنی، و نهادهای ملی حقوق بشری همکاری نزدیک دارد.

– در ارتباط با حمایت و ارتقای حقوق بشر به ارائه توصیه می پردازد.

– به صورت سالانه به مجمع عمومی گزارش می دهد.

– شورای حقوق بشر تمامی تعهدات، مکانیسم ها، کارکردها و مسؤولیت های کمیسیون در زمینه حقوق بشر را می پذیرد و به بازبینی و در صورت نیاز اصلاح و منطقی نمودن آن ها می پردازد، تا بدین وسیله نظام رویه های ویژه، توصیه های کارشناسی، و رویه دادخواهی را حفظ نماید. شورا این بازبینی را طی یک سال پس از اولین نشست خود تکمیل می نماید.

– شورای حقوق بشر ۴۷ دولت عضو دارد که به صورت فردی و مستقیم با آرای محرمانه اکثریت اعضای مجمع عمومی انتخاب می شوند. عضویت بر اساس توزیع متناسب جغرافیایی است و کرسی ها در میان گروه های منطقه ای بدین ترتیب تقسیم می شود: گروه آفریقایی 13 عضو، گروه آسیایی 13 عضو، گروه اروپای شرقی 6 عضو، گروه آمریکای لاتین و کارائیب 8 عضو، گروه اروپای غربی و دیگر کشورها 7 عضو. اعضای شورا برای یک دوره سه ساله خدمت می کنند و امکان انتخاب مجدد در دو دوره متوالی را ندارند.

– عضویت برای همه دولت های عضو سازمان ملل باز خواهد بود. به هنگام انتخاب اعضا، سهم نامزدها برای ارتقا و حمایت از حقوق بشر و تعهدات اختیاری آن ها لحاظ می شود. در عین حال مجمع عمومی با دو سوم اکثریت آرا امکان تعلیق عضویت کشورهایی که به نقض گسترده و سیستماتیک حقوق بشر می پردازند را دارد.

– اعضای منتخب شورا باید از بالاترین استانداردها در ارتقا و حمایت از حقوق بشر برخوردار باشند، همکاری کامل با شورا داشته باشند، و طی دوران عضویتشان تحت مکانیسم بازبینی دوره ای بین المللی قرار گیرند.

– شورا به طور منظم طی سال تشکیل جلسه می دهد و تعداد دفعات تشکیل جلسه در هر سال نباید کمتر از سه جلسه شامل یک جلسه اصلی باشد. مدت کل این جلسات هم نباید کمتر از ده هفته باشد. به علاوه در صورت نیاز، جلسات ویژه با حمایت یک سوم آرای اعضای شورا تشکیل می شود.

– شورا رویه کاری کمیته های مجمع عمومی را تا حد کاربرد مورد استفاده قرار می دهد مگر این که مجمع عمومی یا شورای حقوق بشر رویه مستقلی را ترسیم نماید.

– شورای حقوق بشر از مشارکت و مشاوره ناظران، از جمله دولت هایی که عضو شورا نیستند، آژانس های تخصصی، دیگر سازمان های بین حکومتی، نهادهای ملی حقوق بشر، و نیز سازمان های غیردولتی بر اساس ترتیباتی چون قطعنامه 31/1996 اکوسوک، و رویه مورد لحاظ کمیسیون، و با تضمین سهم مؤثر این نهادها استفاده می نماید.

– شیوه های کاری کمیسیون باید شفاف، منصفانه و بی طرفانه باشد؛ گفتگوی حقیقی را امکان پذیر نماید؛ نتیجه محور باشد؛ امکان ارائه توصیه و اجرا را به مباحث بعدی دهد؛ و شرایط تعامل واقعی با مکانیسم ها و رویه های ویژه را فراهم آورد.

– این پیش نویس قطعنامه به شورای اقتصادی و اجتماعی توصیه می کند از کمیسیون حقوق بشر بخواهد کار خود را در شصت و دومین نشست جمع بندی نماید و کمیسیون را در تاریخ 16 ژوئن 2006 منسوخ نماید.

– انتخاب اعضای اولین دوره شورای حقوق بشر در روز 9 مه 2006 برگزار می شود. اولین جلسه شورا در 19 ژوئن 2006 برگزار می شود.

– شورا کار و عملکرد خود را پس از پنج سال از تأسیس و گزارش به مجمع عمومی مورد بازبینی قرار می دهد.

جنبش جهانی حقوق بشر از شورای حقوق بشر انتظار دارد که به پرچمدار حمایت جهانی از حقوق بشر در کنار شورای امنیت سازمان ملل متحد تبدیل شود.

دیدگاه غالب در میان اکثریت اعضای شورای حقوق بشر این بوده است که باید به موارد نقض حقوق بشر بیشتر پرداخته شود. این دیدگاه صراحتا در سخنرانی مسعود خان سفیر پاکستان در اولین سالگرد تشکیل شورای حقوق بشر آمده بود.

همانطور که مسعود خان می‌گوید: شورای حقوق بشر و سازوکارهای وابسته به آن نباید تبدیل به یک ارگان قضایی شود. هنجارها و معیارها از دیدگاه حقوق نرم (Soft Law) می‌توانند بهترین ظرفیت برای تبلیغ و پیشبرد حقوق بشر را داشته باشند.

دیدگاه حقوق سخت (Hard Law) باعث ایجاد اصطکاک میان اعضا خواهد شد و در نتیجه تلاش‌هایی را که در جهت تعقیب اهداف دوگانه جهانشمولی و اجرای اسناد حقوق بشری در جریان است، عقیم خواهد کرد. نهایتا اینکه شورای حقوق بشر نباید نقش ژاندارم حقوق بشر را بازی کند بلکه باید نقش یک ارگان مراقبتی را بازی کند که معیارها و استانداردهایی را تعریف و تعیین می‌کند و سپس به دولت‌ها و صاحبان حقوق کمک می‌نماید تا به آن معیارها و استانداردها نایل شوند.

لذا شورای حقوق بشر باید ترکیبی از دیدگاه‌ها و افراد حرفه‌ای را در اختیار داشته باشد که بتوانند مصوبات شورا را درک کنند و بر اجرای آن نظارت درستی بنمایند.

کارکرد حقوق بین الملل، تآمین همزیستی و همکاری بین دولت هاست. نیاز دولت ها به همکاری در تعداد قابل توجهی از زمینه ها، جایی که وابستگی هایشان به آشکاری حاکمیتشان است، ضروری می شود. لذا اگر بعضی پیشرفت ها امروزه در حقوق بین الملل وجود دارد، بدون تردید به واسطه درک وسیع از وابستگی متقابل دولت ها و وجود ارزش ها و منافع مشترک در جامعه بین المللی است. در توازن بین همزیستی و همکاری، کفه ترازو به نفع همکاری در جامعه جهانی در حال تغییر است.[2]

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق

و......