فهرست مطالب
فصل اول. 1
مقدمه و بیان مسئله. 1
1-1- مقدمه. 2
1-2- اهداف.. 3
1-2-1- اهداف اصلی. 3
1-2-2- اهداف فرعی 3
1-2-3- هدف کاربردی.. 4
1-3- فرضیات یا سوال های پژوهش... 4
فصل دوم. 5
بررسی متون. 5
2-1-گوشت.. 6
2-2-کیفیت و ویژگیهای حسی ظاهری(ارگانولپتیکی) و فیزیکی گوشت.. 7
2-2-3- نقطه انجماد. 8
2-2-4-PH.. 9
2-2-5-تراوش خونابه. 9
2-2-6-کراتینگ (جای دادن در قفس) و حمل و نقل. 10
2-3- کیفیت و ویژگیهای شیمیایی.. 12
2-3-1- آب.. 13
2-3-2 پروتئین. 13
2-3-3- لییدها 13
2-3-4- قندها(کربوهیدراتها) 14
2-3-5- ویتامینها 14
2-3-6- مواد معدنی. 14
2-3-7 -ازت فرار ) (TVN.. 14
2-4-کیفیت و ویژگی های میکروبیولوژی.. 15
2-4-1- فلور میکروبی گوشت تازه. 15
2-2-4- فلور میکروبی مرغ تازه. 16
2-5- استانداردها و معیارهای باکتری شناسی.. 16
2-6- بیماریهای غذا زاد میکروبی ناشی از مصرف گوشت آلوده 18
2-5-1- سالمونلاها(salmonella) 19
2-5-2- کامپیلوباکتر ژژونی(Campylobacter jejuni) 19
2-5-3-اشیریشاکلی(E.coli) 20
2-5-4- لیستریامونوسیتوژنز(Listeria monocytogenes) 20
2-5-5- یریسینیاآنتروکولیتیکا(Yersinia enterocolitica) 20
2-5-6- کلستریدیوم پرفرژنس(Closteridium perfringenes) 21
2-5-7- استافیلوکوکوس آرئوس(Staphylococcos aureus) 21
2-5-7- باسیلوس سرئوس(Bacilios cereus) 21
2-6- منابع آلودگی گوشت و فرآوردههای گوشتی.. 22
2-6-1- دام کشتاری.. 22
2-6-2- کارگران. 23
2-6-3- سالن کشتار. 23
2-6-4- تجهیزات و ابزار کار. 23
2-6-5- فرایند کشتار. 24
2-7- کاهش کیفیت و فساد گوشت.. 25
2-7-1- از دست دادن کیفیت ظاهری.. 25
2-7-2- تغییرات شیمیایی و بیوشیمیایی. 26
2-7-2-1 تغییرات طبیعی پس از کشتار. 26
2-7-2-2- تغییرات شیمیایی در طی نگهداری گوشت (فساد شیمیایی) 28
2-8- تغییرات میکروبیولوژیک (فساد میکروبی) 30
2-8-1- انواع کلی فساد میکروبی. 30
2-8-1-1- فساد در شرایط هوازی.. 30
2-8-1-2- فساد در شرایط بی هوازی.. 32
2-8-2- فساد میکروبی انواع گوشت.. 34
2-8-2-1- گوشت تازه (بدون بسته بندی) 34
2-8-2-2- گوشت بسته بندی شده ای که در یخچال نگهداری می شود. 35
2-8-2-3- گوشت بسته بندی شده در خلأ. 36
2-8-2-4- گوشت بسته بندی شده با اتمسفر اصلاح شده. 37
2-9- بسته بندی.. 37
2-10- زدودن میکروارگانیسم ها 39
2-10-1- اصلاح لاشه. 39
2-10-2- سالم سازی شیمیایی لاشه. 39
2-2-3- استفاده از سرما 40
2-10-4-انجماد. 42
2-11- عمر ماندگاری گوشت و فراورده های آن. 42
2-11-1-گوشت قرمز. 42
2-11-2- گوشت منجمد. 45
2-11-3- گوشت مرغ تازه/منجمد. 45
فصل سوم. 47
روش پژوهش... 47
3-1- نوع مطالعه. 48
3-2- روش اجرا و طراحی تحقیق.. 48
3-2-1- نمونه گیری.. 48
3-2-2-شمارش کلی باکتری های مزوفیل هوازی.. 49
3-2- 3- شمارش سرماگراها 52
3-2-4- اندازه گیری مواد ازته فرار (TVN)) Total Voletila Nitrogen) 53
3-2-5- تعیین PH گوشت.. 54
3-2-6- تجزیه و تحلیل آماری.. 56
3-2-7- مکان انجام آزمایش... 56
فصل چهارم. 57
یافته ها 57
4-1- باکتری های مزوفیل هوازی.. 58
4-2- باکتری های بی هوازی.. 58
4-3- باکتری های کلی فرم. 59
4-4- باکتری های سرماگرا 59
4-5- ازت تام فرار. 60
4-6- PH.. 61
4-7- خونابه. 61
4-1- رنگ... 62
4-2- بو. 63
فصل پنجم. 64
بحث و نتیجه گیری.. 64
5-1 - بحث و نتیجه گیری.. 65
5-2- پیشنهادات.. 68
فهرست منابع. 69
فهرست جداول
جدول 2-1 مقدار PH انواع گوشت.. 9
جدول 2-2 ترکیب شیمیایی عضله لخم گاو(پس از جمود نعشی) 12
جدول 2-3 مقدار ازت فرار در گوشت مرغ منجمد. 15
جدول 2-4. ویژگیهای میکروبی گوشت مرغ. 18
جدول2-5 شرایط نگهداری گوشت تازه انواع دام و پرندگان.. 43
جدول 2-6 عمر ماندگاری گوشت تازه بسته بندی شده مرغ، بوقلمون، اردک، غاز، بلدرچین، کبک ، قرقاول در دمای 0 تا 4+ درجه سانتی گراد 46
جدول 4-1: فراوانی نسبی (برحسب درصد) کیفیت رنگ در نمونه های گوشت بر حسب زمان ماندگاری (روز) و توع تیمار 63
جدول4-2: فراوانی نسبی (بر حسب درصد) انواع بو در نمونه های گوشت بر حسب زمان ماندگاری (روز) و نوع تیمار 64
فهرست نمودار ها
نمودار 4-1: میانکین لگاریتم تعداد مزوفیل های هوازی در نمونه های گوشت بر حسب زمان و میزان ماندکاری............58.
نمودار 4-2: میانکین لگاریتم تعداد بی هوازی در نمونه های گوشت بر حسب زمان و میزان ماندکاری.........................59
نمودار 4-3: میانکین لگاریتم تعداد کلی فرم ها بر حسب زمان و میزان ماندکاری .................................................59
نمودار 4-4: میانکین لگاریتم تعداد سرماگراها در نمونه های گوشت بر حسب زمان و میزان ماندکاری ........................60
نمودار4-5: میانگین تغییرات درصد خونابه در نمونه های گوشت بر حسب زمان و میزان ماندگاری.............................60
نمودار4-6: میانگین تغییرات درصد ازت فرار در نمونه های گوشت بر حسب زمان و میزان ماندگاری..........................61
نمودار4-7: میانگین تغییرات phدر نمونه های گوشت بر حسب زمان و میزان ماندگاری.........................................62
1-1- مقدمه
بر اساس تعریف ارایه شده در کدِکس[1] مواد غذایی، واژه«meat» به طور معمول به تمام بخشهای مصرف شدنی حیواناتی گفته میشود که برای تولید غذای مورد نیاز انسان استفاده میشوند و شامل گوشت و آلایش[2] است. گوشت، مجموعهای از بافت های ماهیچه ای اسکلتی دام و پرندگان کشتاری است که با بافتهای چربی، پیوندی و نیز استخوان، گرههای لنفاوی و رگها (سرخرگها، سیاهرگها، مویرگها و رگهای لنفاوی) و پیهای مربوط به آن، همراه است و 45 درصد وزن دام زنده و 70 درصد وزن پرندگان زنده را تشکیل میدهد.گوشت به دلیل دارا بودن عوامل داخلی مساعد برای رشد اکثر میکروارگانسیم ها و به ویژه انواع مولد فساد، محیط بسیار مناسبی برای فعالیت میکروارگانیسم ها میباشد و در صورت عدم کنترل عوامل خارجی، به سرعت دچار فساد میگردد. ماندگاری گوشت به طور قابل ملاحظه ای متأثر از نحوه ذبح و کیفیت استحصال و عرضه گوشت می باشد چرا که در طی این مراحل بار میکروبی اولیه گوشت در نتیجه آلودگی با پوست دام، محتویات روده و آب مورد استفاده در ذبح و استحصال دام در ایران در کشتارگاه های سنتی انجام میشود. بدین معنی که گوشت پس از قطعه بندی، در سینی هایی از جنس پلی استیرن و استرچ فیلم بسته بندی و پس از سرد نمودن به بازار عرضه میگردد. به دلیل دستکاری گوشت ضمن قطعه بندی و بسته بندی آن، میزان آلودگی گوشت افزایش میابد. بسته بندی صرفنظر از گرم یا سرد بودن شرایط آب و هوایی، در تولید و حمل و نقل گوشت نقش مهمی ایفا میکند و می تواند یکی از موارد مفید بهینه سازی عملیات تولید گوشت در کشورهای در حال توسعه باشد. بسته بندی موجب میشود که گوشت در مقابل از دست دادن رطوبت، آلودگی با میکرو ارگانیسم ها، تغییر رنگ و صدمات فیزیکی محافظت گردیده و رنگ گوشت برای مصرف کننده جاذبه بیشتری داشته باشد. بسته بندی گوشت تازه، میتواند یک پوشش ساده و یا با استفاده از سیستم های پیشرفت های نظیر بسته بندی تحت خلاء و بسته بندی با اتمسفر تعدیل یافته صورت پذیرد. عمر انباری قطعات گوشت بسته بندی شده به روش ساده در دمای 4 درجه سانتیگراد 3 تا 5 روز است. درحالی که با استفاده از بسته بندی تحت خلاء و بسته بندی با اتمسفر تعدیل شده می توان عمر انباری قطعات گوشت تازه یا گوشت چرخ کرده را طولانی کرد(Aalami et al, 2002 ; Rokni et al, 2001). گوشت تازه می تواند با استفاده از یک پوشش ساده و یا با به کارگیری سیستم های پیشرفته ای نظیر بسته بندی تحت خلا و بسته بندی با اتمسفر تغییریافته انجام گیرد . ماندگاری قطعات گوشت بسته بندی شده به روش ساده در دمای 4 درجه سلسیوس 3 تا 5 روز است . درحالی که با استفاده از بسته بندی تحت خلا و بسته بندی با اتمسفر تغییرشده می توان عمر انباری قطعات گوشت تازه یا گوشت چرخ شده را طولانی تر نمود(Rokni, 1998; Jey, 2005; Davidson et al, 2005). میزان pH طبیعی گوشت نیز ممکن است از رشد برخی از باکتریها جلوگیری کند، اما موجب تقویت رشد گروهی دیگر ازمیکروارگانیسمها میشو(Razavilar, 1998). میزان pHپایین در دامنه 4 تا 4.5 از رشد میکروارگانیسمهای عامل فساد و میکروارگانیسم های بیماری زا جلوگیری میکند. برای کاهش pH مواد غذایی،ممکن است بتوان از اسیدهای آلی نظیر اسید سیتریک، اسید بنزوئیک، اسید استیک، اسید لاکتیک، اسید پروپیونیک و غیره که جزو، اسیدهای خوراکی محسوب میگردند، استفاده میشود(Ghasemian, 2000).
پایان نامه کارشناسی ارشد
و......
با فرمت قابل ویرایش word - اثر اسکور بدنی بر عملکرد تولیدی و برخی شاخص ها و بیماریهای تولیدمثلی در گاوهای شیری
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
فصل اول- مقدمه 6
فصل دوم- کلیات 8
٢-١- نمرهی وضعیت بدنی 8
٢- ١-١– تاریخچه ارزیابی نمرهی وضعیت بدنی 8
۲-١-۲ -نحوهی ارزیابی نمرهی وضعیت بدنی 10
۲-۱-۳ -تایید نمرهی وضعیت بدنی با استفاده از اندازه گیری های اولتراسونیک 17
2-2- نمرهی وضعیت بدنی و تغذیه 18
2-۳- تغییرات نمرهی وضعیت بدنی در طول دوره ی شیردهی 19
٢- ۴- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر تولید شیر 21
٢- ۵- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر ترکیبات شیر 25
٢- ۶- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر فاصله ی زایمان تا اولین تلقیح 26
٢- ٧- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر میزان گیرایی از اولین تلقیح 26
٢- ٨- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر روزهای باز ٢7
٢- ۹- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی 28
٢- ١٠- اثر نمرهی وضعیت بدنی بر ناهنجاری های متابولیکی 29
فصل سوم – مواد و روش کار 31
۳- ١- مشخصات گله تحت مطالعه 31
۳- ٢- جمع آوری اطلاعات ۳2
۳- ۳- موارد تحت بررسی 34
۳- ۴- آنالیز آماری ۳5
فصل چهارم – نتایج 36
۴- ١- بررسی یافته های (میانگین ± خطای معیار) در اسکور بدنی در زمان خشکی ۳7
۴- ٢- بررسی یافته های (میانگین ± خطای معیار) در اسکور بدنی در زمان زایش 37
۴- ۳- بررسی یافته های (میانگین ± خطای معیار) در اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 37
۴- ۴- بررسی نتایج در زمان های مختلف 40
۴- ۴- ١- بررسی اسکور بدنی با اسکور حرکتی 40
۴- ۴- ۲- بررسی اسکور بدنی با شیر 305 روز 41
۴- ۴- ۳- بررسی اسکور بدنی با وضعیت تخمدان 42
۴- ۴- ۴- بررسی اسکور بدنی با وضعیت رحم 44
۴- ۴- ۵- بررسی اسکور بدنی با طول دوره خشکی 45
۴- ۴- ۶- بررسی اسکور بدنی با روز شیردهی 47
۴- ۴- ۷- بررسی اسکور بدنی با تعداد تلقیح موثر 48
۴- ۴- ۸- بررسی اسکور بدنی با روزهای باز 50
۴- ۴- ۹- بررسی اسکور بدنی با فاصله زایش تا اولین تلقیح(DFS) 51
۴- ۴- ١٠- بررسی اسکور بدنی با شیر زمان خشکی 53
۴- ۴- ١۱- بررسی اسکور بدنی با میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری قبلی 54
۴- ۴- ۱۲- بررسی اسکور بدنی با میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری فعلی 56
۴- ۴- ۱۳- بررسی اسکور بدنی با تعداد شکم زایش 57
فصل پنجم – بحث 60
منابع 65
فهرست شکلها و نمودارها
عنوان شماره صفحه
شکل ۲- ١: نواحی مشخص شده جهت اسکور دهی (سایتhttp://www.daneprairie.com) 9
شکل ۲- ٢: روش ارزیابی اسکور بدنی در گاوهای هولشتاین بر اساس مطالعاتEdmonson 10
شکل ۲- ۳: نشان دادن زاویه بین استخوانPinوhookالف ) به شکلU، ب) به شکلV 11
شکل ۲- ۴: تصویر زاویه استخوانPinوhook 12
شکل ۲- ۵: تصویر اسکور بدنی2 و اسکور بدنی 25/2 13
شکل ۲- ۶: تصویر سکور بدنی 25/3 و اسکور بدنی 5/3 14
شکل ۲- ۷: تصویر اسکور بدنی 75/3 و اسکور بدنی 4 14
شکل ۲- ۸: تصویر اسکور بدنی 25/4 و اسکور بدنی 5/4 15
نمودار ۴- ١: مقایسه اسکور حرکتی و اسکور بدنی در زمان خشکی ۳8
نمودار ۴- ٢: مقایسه اسکور حرکتی و اسکور بدنی در زمان زایش 38
نمودار ۴- ۳: مقایسه اسکور حرکتی و اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 39
نمودار ۴- ۴: مقایسه شیر استاندارد با اسکور بدنی در زمان خشکی ۳9
نمودار ۴- ۵: مقایسه شیر استاندارد با اسکور بدنی در زمان زایش 40
نمودار ۴- ۶: مقایسه شیر استاندارد با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 40
نمودار ۴- ۷: ارزیابی بین تخمدان در زمان clean test و اسکور بدنی در زمان خشکی 41
نمودار ۴- ۸: ارزیابی بین تخمدان در زمان clean test و اسکور بدنی در زمان زایش 41
نمودار ۴- ۹: ارزیابی بین تخمدان در زمان clean test و اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 42
نمودار ۴- ۱٠: ارزیابی بین وضعیت رحم در clean test با اسکور بدنی در زمان خشکی 42
نمودار ۴- ۱۱: ارزیابی بین وضعیت رحم در clean test با اسکور بدنی در زمان زایش 43
نمودار ۴- ۱۲: ارزیابی بین وضعیت رحم در clean test با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 43
نمودار ۴- ۱۳: مقایسه بین دوره خشکی با اسکور بدنی در زمان خشکی 44
نمودار ۴- ۱۴: مقایسه بین دوره خشکی با اسکور بدنی در زمان زایش 44
نمودار ۴- ۱۵: مقایسه بین دوره خشکی با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 45
نمودار ۴- ۱۶: مقایسه بین روزهای شیردهی با اسکور بدنی در زمان خشکی 45
نمودار ۴- ۱۷: مقایسه بین روزهای شیردهی با اسکور بدنی در زمان زایش 46
نمودار ۴- ۱۸: مقایسه بین روزهای شیردهی با اسکور بدنی در زمان تلقیح 46
نمودار ۴- ۱۹: مقایسه بین تعداد تلقیح منجر به آبستنی با اسکور بدنی زمان خشکی 47
نمودار ۴- ۲٠: مقایسه بین تعداد تلقیح منجر به آبستنی با اسکور بدنی زمان زایش 47
نمودار ۴- ۲۱: مقایسه بین تعداد تلقیح منجر به آبستنی با اسکور بدنی زمان تلقیح اول 48
نمودار ۴- ۲۲: مقایسه بین روزهای باز با اسکور بدنی در زمان خشکی 48
نمودار ۴- ۲۳: مقایسه بین روزهای باز با اسکور بدنی در زمان زایش 49
نمودار ۴- ۲۴: مقایسه بین روزهای باز با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 49
نمودار ۴- ۲۵: مقایسه بین DFS با اسکور بدنی در زمان خشکی 50
نمودار ۴- ۲۶: مقایسه بین DFS با اسکور بدنی در زمان زایش 50
نمودار ۴- ۲۷: مقایسه بین DFS با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 51
نمودار ۴- ۲۸: مقایسه بین تولید شیر در زمان خشکی با اسکور بدنی زمان خشکی 51
نمودار ۴- ۲۹: مقایسه بین تولید شیر در زمان خشکی با اسکور بدنی زمان زایش 52
نمودار ۴- ۳٠: مقایسه بین تولید شیر در زمان خشکی با اسکور بدنی زمان تلقیح اول 52
نمودار ۴- ۳۱: مقایسه بین میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری قبلی با اسکور بدنی در زمان خشکی 53
نمودار ۴- ۳۲: مقایسه بین میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری قبلی با اسکور بدنی در زمان زایش 53
نمودار ۴- ۳۳: مقایسه بین میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری قبلی با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 54
نمودار ۴- ۳۴: مقایسه بین میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری فعلی با اسکور بدنی در زمان خشکی 54
نمودار ۴- ۳۵: مقایسه بین میزان وقوع ورم پستان در دوره شیرواری فعلی با اسکور بدنی در زمان زایش 55
نمودار ۴- ۳۶: مقایسه بین ورم پستان در دوره شیرواری فعلی با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 55
نمودار ۴- ۳۷: مقایسه بین تعداد شکم زایش با اسکور بدنی در زمان خشکی 56
نمودار ۴- ۳۸: مقایسه بین تعداد شکم زایش با اسکور بدنی در زمان زایش 56
نمودار ۴- ۳۹: مقایسه بین تعداد شکم زایش با اسکور بدنی در زمان تلقیح اول 57
فهرست جدولها
عنوان شماره صفحه
جدول ۴- ١: توزیع میانگین و انحراف معیار شاخصهای تولیدمثلی در زمانهای مختلف
در گاوهای نژاد هولشتاین 36
جدول ۴- ٢: توزیع میانگین و انحراف معیار شاخصهای تولیدمثلی در زمانهای مختلف
در گاوهای نژاد هولشتاین 37
فصل اول
مقدمه
گاو شیری از دیرباز نقش مهمی در تامین برخی مواد مغذی مورد نیاز انسان داشته است. ارزش غذایی بالای شیر برای انسان، قرن هاست که شناخته شده و مورد تمجید قرار گرفته است. امروزه بخش اعظم شیر تولیدی در جهان از گاو حاصل میشود. افزایش تولید شیر هر گاو نتیجهی اصلاح نژاد، تغذیه صحیحتر و مدیریت بهینه است.
داشتن نمرهی وضعیت بدنی مناسب در موقع خشک کردن، زایمان و مراحل مختلف شیردهی منجر به افزایش تولید شیر خواهد شد. نمره وضعیت بدنی یک روش ذهنی و دیداری برای ارزیابی مقدار انرژی ذخیره شده به صورت چربی در بدن حیوان زنده میباشد (بدون توجه به اندازه و وزن بدن).
با افزایش سطح تولید شیر، نمرهی وضعیت بدنی اهمیت بیشتری مییابد. موقعی که گاوها تولید شیر بالایی دارند، باید خوراک بیشتری در اوایل شیردهی مصرف کنند تا کل انرژی مورد نیاز آنها تامین شود اما به دلیل کاهش مصرف ماده خشک در اوایل شیردهی، تامین این نیاز بالا از خوراک مصرفی ممکن نیست و بیان شده است که نیازهای انرژی گاوهای شیری در طول اوایل شیردهی میتواند توسط مصرف خوراک و جابهجایی ذخایر بدن تامین گردد[85]. این ذخایر شامل چربی و پروتئین است که به وسیله تجزیه آنها، چربی و پروتئین مورد نیاز برای سنتز شیر در دسترس دام قرار میگیرد. به خصوص بافت چربی نقش مهمی در تنظیم انرژی مورد نیاز دام ایفا میکند. در گاوهای شیری، قبل از زایمان بافت چربی به افزایش میزان تجزیه لیپید سازگار میشود[64]. و بعد از زایمان، تجزیه لیپید موجود در بافت چربی به صورت چشمگیر افزایش مییابد[67،64]. یک برنامه منظم ارزیابی نمرهی وضعیت بدنی میتواند به تشخیص مشکلات سلامتی بالقوه قبل از آن که بتوانند به طور معنیداری تولید شیر را کاهش دهند کمک کند. کاهش زیاد نمرهی وضعیت بدنی بعد از زایمان ممکن است با وقوع بیماریهای متابولیکی ارتباط داشته باشد[41].
افزایش توانایی ژنتیکی گاوها برای تولید شیر در نتیجه بهبود تغذیه و مدیریت، علی رغم افزایش تولید شیر منجر به کاهش عملکرد تولیدمثلی شده است. کاهش عملکرد تولیدمثلی گاوهای شیری بیش از چند دهه است که به مسئلهی جدی در صنعت پرورش گاوهای شیری تبدیل شده است[82،76،۱3]. تعدادی از مطالعات نشان دادهاند که بین نمرهی وضعیت بدنی در موقع زایمان و اوایل شیردهی با عملکرد تولیدمثلی ارتباط وجود دارد[63،58،54،42،41]. اهداف این طرح شامل بررسی اثر نمرهی وضعیت بدنی در زمان زایمان بر فاصله زایمان تا اولین تلقیح، میزان گیرایی از اولین تلقیح، روزهای باز، تعداد تلقیح منجر به ازای هر آبستنی و نسبت آبستنی، ارزیابی اثر اسکور بدنی بروز برخی بیماریهای تولیدمثلی در گاوهای شیری، ارزیابی اثر اسکور بدنی بر میزان تولید شیر در گروههای مذکور در زمان زایمان میباشد.
پایان نامه کارشناسی ارشد
و......