وبلاگ جامع
,وبلاگ جامع فروش انواع فایلوبلاگ جامع
,وبلاگ جامع فروش انواع فایلپایان نامه حقوق - ازدواج مجدداز دیدگاه فقه و رویکرد فمنیستی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………… 2
- بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………. 3
- اهمیت و ضرورت پژوهش …………………………………………………………………………………… 4
- اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………………. 5
- اهداف ویژه ……………………………………………………………………………………………….. 6
- سوال های پژوهش …………………………………………………………………………………………. 6
- فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………………………………… 6
- روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 7
- ابزار گردآوری پژوهش ……………………………………………………………………………………. 7
فصل دوم : مفاهیم و تعاریف پژوهش و تاریخچه
مبحث اول : مفهوم شناسی …………………………………………………………………………………………… 9
گفتار اول : ازدواج ………………………………………………………………………………………………… 9
بند اول : مفهوم لغوی واژه ازدواج …………………………………………………………………………………. 9
بند دوم : مفهوم اصطلاحی واژه ازدواج …………………………………………………………………………….. 11
گفتار دوم : واژه ازدواج مجدد ……………………………………………………………………………………… 13
بند اول : مفهول لغوی واژه ازدواج …………………………………………………………………………………. 14
بند دوم : مفهوم اصطلاحی واژه ازدواج مجدد ………………………………………………………………………. 14
گفتار سوم : واژه فقه ……………………………………………………………………………………………….. 15
بند اول : مفهول لغوی واژه فقه ……………………………………………………………………………………… 16
بند دوم : مفهوم اصطلاحی واژه فقه ………………………………………………………………………………… 16
گفتار چهارم : واژه فمینیسسم ………………………………………………………………………………………. 17
بند اول : مفهوم لغوی واژه فمینیسم …………………………………………………………………………………. 17
بند دوم : مفهوم اصطلاحی وواژه فمینیسم …………………………………………………………………………… 17
مبحث دوم : تاریخچه ازدواج ………………………………………………………………………………………. 18
گفتار اول : ازدواج در ایران باستان ………………………………………………………………………………… 19
گفتار دوم : ازدواج درادیان آسمانی ……………………………………………………………………………….. 20
بند اول : ازدواج در آیین یهود …………………………………………………………………………………….. 21
بند دوم : ازدواج در آیین مسیحیت …………………………………………………………………………………. 21
بند سوم : ازدواج از دیدگاه اسلام ………………………………………………………………………………….. 22
مبحث سوم : تاریخچه مکتب نظری فمینیسم ………………………………………………………………………… 23
فصل سوم : اهداف ازدواج در اسلام و فقه موضوعه
پیش گفتار …………………………………………………………………………………………………………. 28
مبحث اول : اهداف ازدواج در اسلام ………………………………………………………………………………. 28
گفتار اول : تسکین و آرامش روحی ………………………………………………………………………………… 28
گفتار دوم : احترام به سنت رسول اکرم (ص) ……………………………………………………………………….. 30
گفتار سوم : کنترل به غریزه جنسی ………………………………………………………………………………… 31
گفتار چهارم : تکامل روانی انسان ………………………………………………………………………………….. 33
گفتار پنجم : سلامتی جسم و جان …………………………………………………………………………………… 35
گفتار ششم : تولید نسل …………………………………………………………………………………………….. 36
گفتار هفتم : تربیت انسانی …………………………………………………………………………………………. 36
مبحث دوم : ازدواج در آرا فقهی ………………………………………………………………………………….. 37
فصل چهارم : ازدواج مجدد در فقه
گفتار اول : مفهوم فقهی ازدواج مجدد ……………………………………………………………………………… 46
گفتار دوم : جواز ازدواج متعدد مردان تبعیض نسبت به زنان ………………………………………………………… 47
بند اول : اصل بودن تک همسری و استثنا بودن چند همسری ………………………………………………………… 50
بند دوم : موارد اسثتنا و ضرورت در چند همسری …………………………………………………………………… 52
بند سوم : ازدواج مجدد مرد پاسخی ناجوانمردانه به ایثار زنانه …………………………………………………….. 53
بند چهارم : مقتضای تساوی زن و مرد در حقوق ازدواج متعدد ………………………………………………………. 55
گفتار پنجم : ماهیت جواز متعدد برای مردان ………………………………………………………………………… 60
گفتار ششم : تجویز مشروط بودن ازدواج متعدد و هم زمان برای زنان در فقه ………………………………………… 61
گفتار هفتم : ماهیت شرط عدالت در ازدواج از منظر فقه و حقوق ایران ………………………………………………. 63
بند اول : مفهوم شرط ………………………………………………………………………………………………. 63
بند دوم : مفهوم عدالت …………………………………………………………………………………………….. 65
بند سوم : رعایت شرط عدالت ……………………………………………………………………………………… 66
بند چهارم : سند قرآنی رعایت عدالت در ازدواج مجدد ……………………………………………………………. 69
مبحث دوم : نظریات موجود در مورد شرط عدم ازدواج مجدد ………………………………………………………. 72
گفتار اول : نظریه ی مخالفان شرط عدم ازدواج مجدد ……………………………………………………………… 72
گفتار دوم : دلایل موافقان نظریه ی بطلان شرط ……………………………………………………………………. 73
گفتار سوم : ارزیابی و نقد دلایل مورد استناد برای بطلان شرط ……………………………………………………… 74
گفتار چهارم : نظریه ی صحت شرط عدم ازدواج مجدد ……………………………………………………………… 79
بند اول : نقل کلام برخی طرفداران نظریه ی صحت شرط عدم ازدواج مجدد ……………………………………….. 79
بند دوم : دلایل طرفداران نظریه ی صحت شرط عدم ازدواج مجدد ………………………………………………… 80
بند سوم : ارزیابی دلایل و نظر مختار ……………………………………………………………………………….. 81
گفتار پنجم : اثر شرط عدم ازدواج مجدد با تاکید بر عنصر مصلحت اجتماعی …………………………………………. 82
مبحث دوم : ازدواج مجدد زن در احکام و قوانین ایران …………………………………………………………….. 85
گفتار اول : ازدواج مجدد زوج با اذن دادگاه و ایجاد حق طلاق برای زن در فقه و حقوق …………………………….. 92
بند اول : نظر موافقین حق طلاق زوجه …………………………………………………………………………….. 92
بند دوم : نظر مخالفین طلاق ………………………………………………………………………………………. 93
گفتار دوم : نظر مراجع ……………………………………………………………………………………………. 95
گفتار سوم : ازدواج مجدد و رویکرد جدید فقهی و حقوقی ایران ……………………………………………………. 97
فصل پنجم : ازدواج مجدد در مکتب فمنیسم
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………….. 104
حوزه عمومی و خصوصی ………………………………………………………………………………… 104
افول و تزلزل در بنیان ازدواج …………………………………………………………………………………….. 105
آراء فمینیسم در باب ازدواج مجدد مردان و نظر دین اسلام ………………………………………………………… 107
نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………. 108
پیشنهادها ………………………………………………………………………………………………………… 113
منابع و مواخذ …………………………………………………………………………………………………….. 116
1-مقدمه
ازدواج یک امر ضرورى است که از اول خلقت انسانها بوده و حضرت آدم علیه السلام که اولین انسان روى زمین محسوب مى شود به دستور خداى تبارک و تعالى با دومین انسان روى زمین که حواء است ازدواج کرده و به همسرى یکدیگر در آمدند و این آئین را براى همیشه در جهان باقى گذاردند.
ازدواج نخستین سنگ بناى تشکیلخانواده و بالطبع، جامعه و اجتماع است و میزان اندیشه و تدبر در آن در میزان پیشرفتیا انحطاط و صعود یا سقوط جامعه تاثیر دارد. ازدواج داراى آثار و نتایجبسیارى است; از جمله: ارضاى غریزه جنسى، تولید و بقاى نسل، تکمیل و تکامل انسان، آرامش و سکون، پاکدامنى و عفاف و نتایج متعدد دیگر. از اینرو، اسلام به عنوان یک مکتب آسمانى آن را نه تنها کارى محبوب و مقدس دانسته، بلکه جوانان را مؤکدا بدان توصیه کرده است. هر ازدواجى داراى اهداف خاص خود است، ولى در این میان، برخى از اهداف کم ارج و کم اهمیت و در نتیجه، ناپایدارند و نمىتوانند براى همیشه و یا حتى مدتى دراز خوشبختى زوجین را تضمینکنند. برخى نیز ارجمند، مهم و در نتیجه پایدارند. بنابراین، شایسته است ازدواج با توجه به این اهداف در نظر گرفته شود. ازدواج از این نظر که عاملى براى نجات از آلودگى، موجبى براى نجات از تنهایى و سببى براى بقاى نسل است، خوددارى از آن همیشه سبب ایجاد بى تعادلى، نابهنجارى رفتارى و زمانى هم فساد شخصیت و حتى بیمارى جسمى مىگردد. بنابراین، بهترین و بالاترین نعمتها براى هر زن و مرد از نظر اسلام تشکیل خانواده است.[1]
گمان نمىرود از بین مکاتب و مذاهب، هیچ مذهبى به اندازه اسلام درباره ازدواج بحث کرده باشد. ازدواج از نظر اسلام امرى مستحب، مورد تاکید و از سنن انبیا علیهم السلام معرفى شده و جوانى که بدان تن دهد در حقیقت، همگام با آفرینش و سعادتمند است. ازدواج از نظر اسلام پیمان مقدسى است که برقرارى آن بر اساس مقررات، آداب و رسوم، تشریفات، سنن و قوانین خاصى صورت مىگیرد.
ازطرفی چون ازدواج دارای جنبه های متفاوت نسبت به عقود دیگر بوده طرفین درهنگام تشکیل آن به اهداف والایی غیر ازاهداف منفعت طلبانه عقود دیگر نظردارند. از طرفی متعاقدین در هنگام انعقاد عقد نکاح می توانند شروطی را که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد در آن بگنجانند.
یکی از شرایطی که امروزه در کلیه نکاح های رسمی گنجانده شده و درصورت تحقق، به زوجه، حق وکالت درانتخاب نوع طلاق و جاری ساختن صیغه آن را می دهد، ازدواج مجدد زوج است. شایان ذکر است که در اجرای این شرط لازم نیست زوجه حقوق مالی خویش از جمله مهریه ما فی القباله رابذل نماید. البته با رعایت این شرط که ازدواج مجدد زوج ناشی از زوجه مثلانشوز او نباشد; در غیر اینصورت زوجه نمی تواند با استناد به چنین ازدواجی درخواست طلاق نماید.[2]
2-بیان مسئله
آیین ازدواج مجدد در قانون اسلامی، حکمی مطابق با شرایط (زمانی و مکانی) نظام پیش از اسلام و هماهنگ با وضع معیشتی جوامع ابتدایی آن روزگار میباشد و در ابتدای دولت اسلامی، حکمی غالب و رایج (در بین مردمان آن عصر) بوده، از اینرو، امروزه ما نمیتوانیم این حکم اسلامی را تشریعی ابدی، که متناسب با تمامی شرایط و هماهنگ با همه جوامع بشری در جمیع زمانها باشد بدانیم، به ویژه در عصر حاضر که تکامل حیات اجتماعی بشر به حدّی از پیشرفت خود رسیده که در گذشته تاریخ، نمونهای برای آن قابل مثال نیست و اجرای چنین قانونی (به عنوان حکم اسلامی) در این زمان، از نشانههای عقبماندگی فرهنگی و واپس افتادن در گوشهای از زوایای تاریخ به شمار میآید.[3]
ازدواج، سازمان حقوقی ویژهای است که بر مبنای رابطهی جنسی و عاطفی زن و مرد ایجاد شده است. بر طبق قواعد حاکم در این سازمان، اشخاص در انتخاب همسر آزادی کامل دارند و عقد نکاح نیز مانند سایر قراردادها، وابسته به قصد و رضای طرفین آن است ولی آثار این عقد از طرف قوانین معین میشود و حقوق جایی برای حاکمیت ارادهی آنان باقی نمیگذارد. به ندرت میتوان موردی را یافت که زن و شوهر بتوانند آثار متعارف نکاح را بر طبق قرارداد دگرگون سازند یا حکمی از قانون را تغییر دهند. به همین جهت در این زمینه اصل، امری بودن قوانین است و همین نکته نکاح را از معاملات جدا میسازد (کاتوزیان، 1356، 86). یکی از شروطی که امکان دارد مورد توافق طرفین قرار گیرد این است که زوجه در ضمن عقد نکاح شرط نماید زوج با وجود او یا حتی پس از او، دیگری را به همسری انتخاب نکند. به بیان دیگر شرط ممنوعیت تعدّد زوجات نماید و یا علاوه بر آن شرط نماید که در صورت تخلّف، نوعی سلب صلاحیت در بعضی امور از او شود و یا اینکه خودِ زوجه یا شخص دیگری، وکیل زوج در طلاق باشد.[4]
احترام به تعهدات و شروط، از نظر همهی عقلای عالم از هر دین و مذهب و فرقهای که باشند امری مطلوب و برای حفظ سلامت اجتماع و داشتن جامعهای مورد اعتماد ضروری و لازم است و این بنای عقلاء را شارع مقدس نیز تأیید و امضاء نموده است.درعین حال از نظر عقلاء و همچنین از نظر شارع مقدس اسلام، هر شرط و تعهدی معتبر و نافذ نیست تا وفای به آن لازم باشد. به عنوان مثال، امری که نامعقول یا ناممکن باشد یا سلامت اجتماع را به خطر اندازد یا شارع مقدس از آن منع کند، تعهد به آن ارزش و اعتباری ندارد؛ زیرا نه شرع آن را تأیید میکند و نه عقل. عقلاء نیز احترام به شرط و تعهد را در راه حفظ سلامت اجتماع و رعایت مصالح، لازم میدانند. شرط عدم ترویج، نیز بایستی الزامآور باشد؛ زیرا شرط برخلاف امر مباح است که طبق قاعده، امکان درج شرط برخلاف آن وجود دارد و اشتراط برخلاف امر مباح، جایز و الزامآور است. زیرا منافاتی بین دلیل التزام به شرط با دلیل جواز تزویج «فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنی و ثُلاث و رُباع» (نساء/ 3) وجود ندارد. لیکن روایاتی وجود دارد که موهم این است که این شرط نامشروع میباشد و همین امر موجب شده است که مشهور فقهاء قائل بر بطلان این شرط باشند و در مقابل ایشان عدهای این شرط را جایز و لازمالوفاء بدانند. بنابراین، باید این روایات را مورد بررسی و مطالعهی دقیق قرار داد تا ابعاد مسأله و قلمرو مفادّ روایات روشن گردد. در بررسی صحت یا فساد این شرط ضروری است که ابتدا نظریات مطروحه در خصوص آن با ادلّهی مورد استناد طرفداران هر نظریه مطرح و مورد ارزیابی قرار گیرد و آنگاه با توجه به قواعد کلی در خصوص لزوم وفاء به شرط، به اثبات نظریهی قابل قبول پرداخته و پس از آن، آثار این شرط بررسی میشود.[5]
تعداد صفحه :140 صفحه
