بررسی سیاست کیفری قانون‌گذار ایران در برابر اشخاص حقوقی

موضوع :

سیاست کیفری قانون‌گذار ایران در برابر اشخاص حقوقی

با تأکید بر قانون مجازات اسلامی سال 1392

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات: 105  صفحه

تکه های از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه………………………………………………………………………………………………. 2

1- سئوالات تحقیق……………………………………………………………………………… 4

– سئوال اصلی تحقیق………………………………………………………………………… 4

– سئوالات فرعی تحقیق……………………………………………………………………… 4

2- فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………… 4

3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………….. 4

4- مرور پیشینه و سوابق مربوطه………………………………………………………………… 5

5- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………….. 5

6- سازماندهی تحقیق…………………………………………………………………………… 6

فصل اول: کلیات و بیان مفاهیم…………………………………………………………………….. 7

1-1- تعریف مسئولیت……………………………………………………………………………. 8

1-1-1- مفهوم لغوی مسئولیت…………………………………………………………………. 8

1-1-2- مفهوم حقوقی مسئولیت……………………………………………………………….. 9

1-2- انواع مسئولیت……………………………………………………………………………… 10

1-2-1- مسئولیت اخلاقی…………………………………………………………………….. 11

1-2-2- مسئولیت مدنی……………………………………………………………………….. 12

1-2-3- مسئولیت کیفری……………………………………………………………………… 14

1-3- تعریف شخص حقوقی…………………………………………………………………….. 15

1-4- سابقه شخص حقوقی………………………………………………………………………. 24

1-4-1- سابقۀ شخصیت حقوقی در ایران……………………………………………………… 24

1-4-2- طبقه‌بندی و اقسام اشخاص حقوقی………………………………………………….. 26

1-4-2-1- اشخاص حقوقی حقوق عمومی………………………………………………… 26

1-4-2-2- اشخاص حقوقی حقوق خصوصی……………………………………………… 27

1-4-3- ماهیت اشخاص حقوقی……………………………………………………………… 28

1-4-4- شرایط و عوامل ایجاد شخصیت حقوقی……………………………………………… 30

1-5- مسئولیت و پذیرش اصل شخصی بودن خسارت و جرم…………………………………… 30

1-6- دلایل عدم پذیرش مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی………………………………………. 31

1-6-1- عدم اراده اشخاص حقوقی…………………………………………………………… 32

1-6-2- نقض اصل شخصی بودن مجازات‌ها…………………………………………………. 36

1-6-3- عدم امکان نیل به اهداف مجازاتها……………………………………………………. 39

1-6-4- عدم امکان ارتکاب جرم به طور مطلق توسط شخص حقوقی………………………… 42

1-6-5- عدم امکان اعمال بسیاری از مجازاتها بر اشخاص حقوقی…………………………….. 44

1-6-6- عدم امکان ارتکاب برخی از جرائم توسط اشخاص حقوقی………………………….. 44

1-6-7- عدم امکان احضار، جلب و یا بازداشت اشخاص حقوقی…………………………….. 45

1-6-8- ناروایی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی به لحاظ مجازات مضاعف مدیران یا کارکنان خاطی 46

1-7- دلایل پذیرش مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی…………………………………………… 46

1-7-1- ضرورت پذیرش واقعیات جرم شناختی و تامین مصالح جامعه………………………. 46

1-7-2- مشکل شناسایی اشخاص حقیقی……………………………………………………… 48

1-7-3- تضمین سلامت رفتار اشخاص حقوقی……………………………………………….. 48

1-7-4- کاستن از مجازات‌های سالب آزادی یا صدمه بدنی…………………………………… 49

1-7-5- جبران خسارات زیاندیگان به نحو مناسب تر…………………………………………. 49

فصل دوم: مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در حقوق موضوعه ایران………………………… 51

2-1- مهم‌ترین قوانین قبل و بعد از انقلاب در خصوص مسئولیت کیفری شخص حقوقی……….. 52

2-2- مسئولیت کیفری فردی…………………………………………………………………….. 57

2-3- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قوانین مختلف……………………………………….. 61

2-3-1- بررسی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی جدید…………… 66

2-3-2- نحوه تعیین مجازات برای اشخاص حقوقی در  قانون جدید………………………….. 73

2-3-3- جزای نقدی اشخاص حقوقی………………………………………………………… 78

2-3-4- انحلال و مصادره اموال شخص حقوقی………………………………………………. 79

2-4- مسئولیت شخص حقوقی در پرداخت دیه…………………………………………………. 82

نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………….. 86

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………. 89

منابع فارسی…………………………………………………………………………………… 89

الف) کتب………………………………………………………………………………….. 89

ب) مقالات، جزوات و پایان‌نامه……………………………………………………………. 91

ج) قوانین…………………………………………………………………………………… 92

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………. 92

Abstract………………………………………………………………………………………. 93

مقدمه

در آغاز یعنی در محدوده سال‌های 1870 تا 1930 با توجه به این ایده که ارتکاب جرم قصد مجرمانه را لازم دارد و شخص حقوقی فاقد چنین قابلیتی است، ارتکاب ترک فعل و نقض تعهداتی که به عهده این اشخاص به موجب قوانین گذاشته شده است، باعث ایجاد مسئولیت کیفری برای آنها می­گردید، که البته تنها ضمانت اجرای آن پرداخت مبلغی به عنوان جزای نقدی بود و این مسئولیت بدلیل وجود این طرز تلقی بود که اشخاص حقوقی به منظور انجام وظایف و تعهدات خاصی تشکیل شده­اند، در صورتی که در انجام آن تعهدات قصور ورزیده یا عاجز باشند خود مسئول هستند نه اشخاص تشکیل دهنده آن، تا مدت­هامسئولیت کیفری این اشخاص مبتنی بر تئوری مسئولیت جانشینی بود. بدین معنی که تنها جرائم فوق را قابل انتساب به اشخاص حقوقی می­دانسته­اند. مشکل واقعی در سر راه سیر تحول مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی یکی ماهیت جرائم سنتی حقوق جزا به طور کلی و دیگر مسئله قصد مجرمانه به طور خاص بود. بیشترین مقاومتها در راه پذیرش مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در این دو جبهه به چشم می­خورد. قانونگذاران معتقد بودند که این اشخاص نمی­توانند مرتکب جرائم علیه اشخاص و نیز ادای شهادت و سوگند دروغ و یا خیانت به کشور شوند. چرا که این جرائم خصوصیت خود را از فکر فاسد مرتکب خود می­گیرند و به واقع اینها نقض تعهدات اجتماعی هستند که به اشخاص حقیقی واگذار شده است و یک شخص حقوقی هیچ یک از این تعهدات را ندارد، بنابراین نمی­تواند مجرم شناخته شود. از طرف دیگر این دیدگاه وجود داشت که ارتکاب جرم مستلزم یک عمل ارادی از روی فهم و شعور است و اجرای آنچه در ذهن و فکر می­باشد و این از حد توانایی و قابلیت یک شخص حقوقی بیرون می­باشد. تا اینکه در اواخر دهه 1940، طلیعه­های واقعی حقوق مدرن مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی خارج از محدوده جرائم مادی صرف و مسئولیت جانشینی تبلور یافت و این امر با ظهور دکترین اصیل واقعی ممکن شد، با این هدف که شخص حقوقی را باید بتوان مستقیما مسئول ارتکاب جرائم کیفری، حتی جرائمی که قصد مجرمانه را نیاز دارند، دانست. این شکل جدید مسئولیت بر پایه این ایده استوار بود که شخص حقوقی را می­توان با اعمال مدیران و ماموران ارشد آن یکی دانست، بنابراین شخص حقوقی شخصا در مقابل اعمال آنها مسئول است چرا که فرض می‌شود این اعمال، اعمال خود اوست. ولی به هر حال در جرائم مادی صرف اشخاص حقوقی بر اساس تئوری قبلی (مسئولیت جانشینی) مسئول شناخته می­شدند. در ادامه این تحولات حقوقدانان به تعریف و توصیف مفهوم جرم اشخاص حقوقی پرداختند. البته تعریف جرم در رابطه با اشخاص حقوقی، تفاوتی با آنچه در قوانین جزایی از جرم به طور کلی توصیف شده است ندارد اما عموما جرم اشخاص حقوقی را به هر گونه فعالیتی غیرقانونی که از طریق ارتکاب آن عامل اصلی با استفاده از فرم و قالب شخص حقوقی درصدد افزودن به منافع مادی آن است تا منافع شخصی خود اطلاق می­شود. باید اذعان نمود که پیچیدگی نسبی و آثار مبهم مجرم اشخاص حقوقی اغلب بر جامعه مخفی نگهداشته شده است. اما خسارت ناشیه از آن چه جسمی و چه اقتصادی مبهوت کننده است. هر چند امروزه در این موضوع که اشخاص حقوقی می­توانند مرتکب جرم شوند، محل تردید است.

نظام کیفری کشور ما تا قبل از تصویب قانون جرائم رایانه‌ای به معنای اخص و قانون مجازات اسلامی 92 به معنای اعم، هیچ‌گاه به صراحت مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی را پیش‌بینی نکرده بود. به قول دکتر اردبیلی «طبع فرد مدارانه قوانین کیفری مانع از آن بوده است که تکالیف مقرر در قانون به گروه یا جمع واحدی تسری پیدا کند» و رویه قضایی نیز تا قبل از تصویب قانون جدید، هرجا سخن از شخص در مقررات کیفری به میان آورده مخاطب را انسان‌های طبیعی شناخته است ولی در عین حال حتی تا قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 92 و قانون جرایم رایانه‌ای نیز در قوانین قبل و بعد از انقلاب به مواردی برمی‌خوریم که مجازات اشخاص حقوقی پیش‌بینی شده است. البته قول قانونگذار مبنی بر دادن مسئولیت کیفری به اشخاص حقوقی در همه موارد یکسان نیست زیرا در بعضی موارد مسئولیت و کیفر جرایم اشخاص حقوقی را متوجه خود شخص حقوقی نموده و در بعضی موارد این مسئولیت را متوجه اشخاص حقیقی (مدیران شخص حقوقی) می‌داند. برخی قوانین مانند قانون مجازات اسلامی، مجازات اشخاص حقوقی را به صورت کلی و در کتاب مربوط به قواعد عمومی حقوق جزا پیش‌بینی کرده‌اند. . به طور کلی، در قوانین جزایی ایران و به خصوص قوانین راجع به مجازات عمومی و اسلامی (اعم از قوانین سال 1304، 1352، 1361 و یا 1370) مواد صریحی در زمینه مسئولیت جزایی اشخاص حقوقی نمی‌توان دید، اما جابه‌جا و در برخی موارد قانونگذار گاه با صراحت و روشنی و گاه به طور ضمنی با مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی برخورد کرده و غالباً همان شخص حقوقی را مسؤول پاسخگویی دانسته است. چنانچه از اعمال مجرمانه شخص حقوقی و یا ترک اعمال آنها خسارتی ایجاد شود طرح این خسارت من باب مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی و مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم مشروط به احراز رابطه علیت بین خسارت و جرم بی‌اشکال است. براساس مقررات قوانین سابق عده‌ای معتقد بودند که «در موارد سکوت مقررات قانونی می توان گفت: «تنها اشخاص طبیعی که نماینده اشخاص حقوقی بوده و به نام آنها فعالیت می‌کنند (رئیس، مدیر، مدیرعامل، نماینده، مأمور و مستخدم) ممکن است مرتکب جرم شده و مسئولیت جزایی شخصی آنان مطرح شود، ولی خود شخص حقوقی نه می‌تواند مجرم شناخته شود و نه قابلیت تحمل کیفر را دارد» لیکن با تصویب قانون حاضر، صراحتاً اشخاص حقوقی نیز واجد مسئولیت شناخته شده‌اند.

تعداد منابع زیاد

و......

پایان نامه ارشد حقوق - بررسی جایگاه سازش در حقوق ایران

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق

عنوان:

سازش و جایگاه آن در حقوق ایران

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات: 187  صفحه

تکه های از متن به عنوان نمونه :

عنوان                                                                                                         صفحه

چکیده فارسی   .....................................................................................................................................   1

مقدمه   .................................................................................................................................................   2

                         فصل اول :کلّیات درمفهوم ، ماهیت و پیشینه سازش

مبحث اول : مفهوم وماهیت سازش   .........................................................................................   7

گفتار اول : مفهوم سازش   ..................................................................................................................   7  

بند اول : مفهوم لغوی سازش   ............................................................................................................   8

بند دوم : مفهوم اصطلاحی سازش   ....................................................................................................   8

گفتار دوم : ماهیت سازش   .................................................................................................................. 8

مبحث دوم : پیشینه دینی سازش   ...........................................................................................   10

گفتار اول : پیشینه سازش در آیات   .................................................................................................   10

بند اول : آیاتی که طرفین اختلاف را به صلح وسازش دعوت می کنند   ........................................   10

بند دوم : آیاتی که سایر مردم را به ایجاد صلح وسازش بین متخاصمان دعوت می کنند  .............   11

گفتار دوم : پیشینه سازش در روایات   ............................................................................................   14

بند اول : روایات نقل شده از پیامبر(ص)   .......................................................................................   14

بند دوم : روایات نقل شده از ائمه معصوم علیهم السلام   .................................................................   16

مبحث سوم : پیشینه قانونی سازش   .........................................................................................   18

گفتار اول : پیشینه سازش در قوانین سابق   .......................................................................................   18

بند اول : قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب 1329 هجری قمری   ...........................................   18

الف ) سازش در محاکم صلحیه   ........................................................................................................   18

1 ) سازش در مواردی که محکمه صلح ، صلاحیّت صدور حکم دارد   ............................................   19

2 ) سازش در مواردی که محکمه صلح صرفاً حق اصلاح ذات البین دارد   ......................................   20

ب ) سازش در محکمه ابتدایی   .........................................................................................................   21

1 ) سازش در محکمه ابتدایی در مقام رسیدگی استینافی   .................................................................   21

2 ) سازش در محکمه ابتدایی در مقام رسیدگی بدوی   .....................................................................   22

ج ) صلح و سازش در مراحل مختلف محاکمه حقوقی   ...................................................................   22  

بند دوم : قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318    .........................................................................   23  

الف) سازش در دادگاههای بخش   ....................................................................................................   24

1 ) جایگاه سازش در موردی که رسیدگی و صدور حکم می شد   .................................................   24

2) جایگاه سازش در رسیدگی های اصلاحی دادگاه بخش   .............................................................   25

ب) سازش در تمامی دادگاهها   .........................................................................................................   27

گفتار دوم : جایگاه سازش در قوانین جاری   ....................................................................................   29

بند اول : سازش در قوانین ماهوی   ..................................................................................................   29

بند دوم : سازش در قوانین شکلی   ..................................................................................................   30

الف) قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379   .............................................................................   30

ب) قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1387   ............................................................................   31

ج) قانون حمایت خانواده مصوب 1391    ......................................................................................   33

د) سازش در سایر قوانین   ................................................................................................................   34  

مبحث چهارم : شرایط لازم جهت درخواست و تحقق سازش   ......................................................   36

گفتار اول : شرایط مربوط به طرفین جهت درخواست سازش   ..........................................................   36

بند اول : اهلیت قانونی   .......................................................................................................................   36

بند دوم : داشتن سمت   ........................................................................................................................   38

الف ) اصیل   .........................................................................................................................................   38

ب ) نمایندگی و اقسام آن   ....................................................................................................................   39

1 ) نمایندگی قانونی    .........................................................................................................................   39

2 ) نمایندگی قضایی   ..........................................................................................................................   40

3 ) نمایندگی قراردادی    ......................................................................................................................   42

بند سوم : ذینفع بودن    .............................................................................................................................   42

بند چهارم : بررسی سایر شرایط اقامه دعوا   ............................................................................................   43

گفتار دوم : شرایط لازم جهت تحقق سازش  .........................................................................................   44    

مبحث پنجم : دعاوی قابل سازش   ........................................................................................................   48

گفتار اول : دعاوی که سازش در آن ممنوع است   ..................................................................................   48

گفتار دوم : دعاوی که برای سازش با محدودیت مواجه اند   .................................................................   49

بند اول : سازش در اموال عمومی و دولتی   ...........................................................................................   49

الف) مفهوم اموال عمومی و دولتی   .......................................................................................................   50

1 ) مفهوم مال   .......................................................................................................................................   50

2 ) مفهوم اموال عمومی    ........................................................................................................................   50

3 ) مفهوم اموال دولتی   ..........................................................................................................................   51

ب) بررسی سازش در اموال عمومی و دولتی براساس اصل 139 قانون اساسی    .................................   52  

1 ) منظور از صلح دعوا   ........................................................................................................................   53

2 ) زمان اجرای تشریفات مقرر در اصل 139 ق.ا    ..............................................................................   55

ج ) بررسی اموال شرکتهای دولتی    ......................................................................................................   55

1 ) مفهوم شرکت دولتی    ......................................................................................................................   56

2 ) بررسی شمول یا عدم شمول اصل 139 ق.ا بر اموال شرکت های دولتی    ................................   56

بند دوم : بررسی سازش در دعاوی تاجر ورشکسته    .............................................................................   57

الف) مفهوم ورشکستگی    ......................................................................................................................   57

1) مفهوم عرفی ورشکستگی    ..............................................................................................................   57

2) مفهوم حقوقی ورشکستگی    ...........................................................................................................   58

ب) وضعیت سازش در دعاوی تاجر ورشکسته    ................................................................................   58

1) سازش در دعاوی غیر مالی   ...........................................................................................................   59

2) سازش در دعاوی مالی    ................................................................................................................. 59

ج) بررسی قرارداد ارفاقی    ....................................................................................................................   61

گفتار سوم : بررسی سازش در برخی امور خاص   ..............................................................................   62

بند اول : سازش در امور حسبی   ..........................................................................................................   62

الف) مفهوم امور حسبی    .......................................................................................................................   62

ب) مصادیق امور حسبی و بررسی سازش در آنها   ................................................................................   63

بند دوم : سازش در امور کیفری    .........................................................................................................   67

الف) سازش در جنبه عمومی    ...............................................................................................................   67

ب) سازش در جنبه خصوصی   .............................................................................................................   68

مبحث ششم : بررسی سازش وامکان یا عدم امکان دخالت شخص ثالث    ........................................   69

گفتار اول : سازش و ورود ثالث   ..........................................................................................................   69

گفتار دوم : سازش و دعوت از ثالث   ....................................................................................................   70

گفتار سوم: سازش و تعهد ثالث   ...........................................................................................................   70

گفتار چهارم: سازش و ضمانت ثالث   ...................................................................................................   72

مبحث هفتم: نقش قضات و وکلا در تحقق سازش    ...........................................................................   73

گفتار اول: نقش قضات در تحقق صلح و سازش   ..................................................................................   73

بند اول: تکلیف، اختیار یا ممنوعیت قاضی برای تشویق طرفین دعوا به سازش   ...................................   73

بند دوم: ضمانت اجرای استنکاف قاضی از قبول درخواست سازش   .....................................................   74

گفتار دوم: نقش وکلا در تحقق صلح و سازش    ....................................................................................   75

بند اول: وظیفه وکلای دادگستری برای تشویق به سازش    .....................................................................   75

بند دوم: وضعیت حق الوکاله، وکلای دادگستری در صورت سازش   ....................................................   76  

بند سوم: وکیل مجاز برای نیابت در سازش    .........................................................................................   77

مبحث هشتم: تدابیر قانونی جهت صلح وسازش در دعاوی خانوادگی   .........................................   79

گفتار اول: تأخیر جلسه دادرسی تا دو مرتبه   ..........................................................................................   79

گفتار دوم: تأسیس مراکز مشاوره خانواده    .............................................................................................   79

گفتار سوم: ارجاع به داوری    .................................................................................................................   81

گفتار چهارم: ارجاع به شورای حل اختلاف   ..........................................................................................   83

گفتار پنجم: توافق در بی اعتباری گواهی عدم امکان سازش   ................................................................   84

                             فصل دوم: بررسی سازش در حقوق ایران  

مبحث اول : مراجع صالح جهت سازش قبل از اقامه دعوا وبعد از آن   ...........................................   85  

گفتار اول : سازش در دادگاه   ...................................................................................................................   85

بند اول : دادگاه دارای صلاحیت   .............................................................................................................   86

بند دوم : تشریفات سازش در دادگاه، قبل از اقامه دعوا   ..........................................................................   89    

الف) اقدامات خواهان سازش   .................................................................................................................   89

1 ) درخواست کتبی سازش   ....................................................................................................................   89

2 ) ضمائم درخواست   .............................................................................................................................   90

3 ) هزینه درخواست   ...............................................................................................................................   91

ب) اقدامات دادگاه پس از وصول درخواست سازش   .............................................................................   91

1 ) ارجاع به یکی از شعب و تعیین وقت جلسه سازش   ........................................................................   91

2 ) دعوت به جلسه سازش   ....................................................................................................................  92

ج) عکس العمل خوانده نسبت به دعوت نامه سازش   .........................................................................   92

1 ) عدم تمایل به سازش   ......................................................................................................................   93

2) تمایل و رغبت به سازش   .................................................................................................................   93

بند سوم : نتایج جلسه مذاکرات اصلاحی   .............................................................................................   94  

الف) عدم حصول سازش و آثار آن   .....................................................................................................   94  

1 ) آثار عدم حصول سازش نسبت به طرفین   .......................................................................................   95

1-1 ) بررسی اقرار در مذاکرات اصلاحی   ............................................................................................   95

2-1 ) امکان تجدید درخواست سازش   ................................................................................................   96

2 ) آثار عدم حصول سازش نسبت به دادگاه رسیدگی کننده   ...............................................................   97

ب) حصول سازش و آثار آن   ................................................................................................................   97

1 ) آثار سازش نسبت به طرفین   ...........................................................................................................   98

2 ) اثر سازش نسبت به دادگاه رسیدگی کننده   .....................................................................................   100

بند چهارم : سازش در دادگاه پس از اقامه دعوا   ....................................................................................   101

الف) سازش در صورت تعدد طرفین دعوا   ..........................................................................................   102

ب) محدوده ی دعاوی قابل سازش   ....................................................................................................   104

ج ) مفهوم مرحله دادرسی و بررسی سازش در مراحل مختلف دادرسی   .............................................   105

1 ) سازش در مرحله بدوی   .................................................................................................................   105

2 ) سازش در مرحله تجدیدنظر   ..........................................................................................................   106

3 ) بررسی سازش در مرحله فرجام خواهی   ........................................................................................   108

4 ) بررسی سازش در مرحله واخواهی   ................................................................................................   110

د ) بررسی سازش در مرحله اجرا   .......................................................................................................   111

هـ ) مفهوم مقطع دادرسی و بررسی سازش در برخی مقاطع دادرسی .................................................   113

1 ) سازش در حین اجرای قرار   ............................................................................................................   114

2 ) سازش پس از اعلام ختم دادرسی و پیش از انشای رأی   ................................................................   115

گفتار دوم : سازش در دفترخانه اسناد رسمی   ........................................................................................   116

گفتار سوم : سازش در نهاد داوری   ........................................................................................................   118

بند اول : طرق مختلف سازش در نهاد داوری   ......................................................................................   118  

الف ) اعطای نیابت طرفین به داور   .......................................................................................................   119

ب ) سازش از سوی طرفین در جریان داوری   .....................................................................................   120

ج ) اعطای نیابت یک طرف و سازش طرف دیگر   ...............................................................................   121

بند دوم : تصمیم داور و نحوه ی اجرای آن   .........................................................................................   121

بند سوم : بررسی سازش در داوری بین المللی   ....................................................................................   122

گفتار چهارم : سازش در شورای حل اختلاف   ......................................................................................   123

بند اول : درخواست سازش از سوی طرفین   .........................................................................................   123

بند دوم : ارجاع دادگاه رسیدگی کننده ی دعوا   .....................................................................................   128

گفتارپنجم : بررسی سازش نامه عادی   ..................................................................................................   130

مبحث دوم : گزارش اصلاحی   ..................................................................................................   133

گفتار اول : مفهوم گزارش اصلاحی   ....................................................................................................   134

گفتار دوم : ماهیت گزارش اصلاحی   ...................................................................................................  139

گفتار سوم : اجرای گزارش اصلاحی   ...................................................................................................   146

نتیجه گیری   ..........................................................................................................................................   154

پیشنهادات   ............................................................................................................................................   157

فهرست منابع   .......................................................................................................................................   158  

چکیده انگلیسی   ....................................................................................................................................   164

مقدمه

بروز اختلاف و ایجاد دعوا بین اشخاص از امور انکار ناپذیر زندگی اجتماعی است و نمی توان از تحقق آن در جامعه جلوگیری نمود .

این دعاوی ممکن است با طرح در دادگاه و رسیدگی قضایی ، توسط قاضی منجر به صدور رأی گردند ، رأی صادره از سوی دادگاه مسلماً به سود یک طرف (محکوم له) و به ضرر دیگری (محکوم علیه) می باشد . در این حالت دعوا در ظاهر پایان یافته ولی در واقع اختلاف و خصومت بین طرفین ، همچنان پایدار است ؛ به همین علّت است که غالباً در مرحله ی اجرای رأی نیز با مشکلاتی روبرو می شوند. چه خوب است که اختلافات و دعاوی ایجاد شده ، با توافق طرفین پایان یابد و آنها با رضایت قلبی نسبت به دعوا مصالحه و سازش نمایند که دیگر اثری از کدورت ها و اختلافات باقی نماند .

بی دلیل نیست که ضرب المثلی فرانسوی می گوید :« یک سازش بد ، بهتر است از یک دادرسی خوب ». اهمیّت ایجاد مصالحه و سازش در تعلیمات دینی ما نیز دارای ریشه و سابقه ی قوی است ، به گونه ای که آیات متعددی از قرآن کریم و روایات بسیاری به این موضوع پرداخته است .

همچنین قوانین کشور ما از زمان های گذشته تا کنون به بحث سازش توجّه ویژه ای داشته اند و موادی را به آن اختصاص داده اند . توجّه به این موضوع در نظام حقوقی ما به حدی رسید که منجر به تشکیل نهادی به نام شورای حل اختلاف ، برای ایجاد مصالحه و سازش بین مردم گردید ، امّا این نهاد علی رغم فعالیت های ارزنده در ایجاد سازش بین مردم ، متأسفانه در حال فاصله گرفتن از رسالت اصلی خود می باشد و بیشتر به سمت و سوی رسیدگی های قضایی و صدور رأی متمایل گردیده است .

یکی از مشکلات پیش رو برای ایجاد سازش این است که ، سازش در فرهنگ عامّه ما چندان جایگاه خوبی ندارد و اشخاص معمولاً تمایلی به آن نشان نمی دهند . حتّی اغلب افراد آشنا با علم حقوق نیز با ایجاد مصالحه و سازش در دعاوی چندان مأنوس نیستند که به نظر می رسد بخشی از این مشکلات ریشه در دانشکده های حقوق دارد ، چون در کلاس های درس آیین دادرسی مدنی به محض شروع به تدریس ، سخن از صلاحیت دادگاه ، نحوه ی اقامه ی دعوا و ... به میان می آید و بحث از مصالحه و سازش یا هرگز مطرح نمی گردد و یا به صورتی گذرا و جزئی اشاره ای به آن می شود . در اغلب موارد می توان همان نتیجه ای را که از دادرسی و رسیدگی قضایی حاصل می شود ، از طریق سازش نیز به آن دست یافت ، امّا با این تفاوت که هزینه های کمتر و رضایتمندی بیشتری را به همراه دارد ، پس بهتر است که ابتدا توجّه ویژه ای به تلاش در جهت مصالحه و سازش گردد و بعد از آن به مباحث مربوط به رسیدگی قضایی پرداخته شود ؛ چون پس از اقامه ی دعوا و پرداخت هزینه های دادرسی ، معمولاً تلاش برای ایجاد سازش با سختی و مشکلات بیشتری روبرو خواهد شد .  

در عرصه ی جهانی نیز سازش از چنان اهمیّتی برخوردار است که ، نظام حقوقی موسوم به نظام حقوقی کشورهای خاور دور ( که شامل کشورهایی همچون : چین ، ژاپن ، مغولستان ، کره و ... می شود. ) را ایجاد کرده است . تربیت اجتماعی و خلق و خوی ملّی این کشورها اقتضا می کند که در وهله ی نخست ترجیح می دهند با توسل به میانجی گری و سازش، اختلافات فی مابین را حل کنند و تنها در صورت عدم حصول نتیجه از این راه ، به ناچار به دادگاه مراجعه و طبق قانون فصل خصومت نمایند.( واحدی ، 1389 ،ص75 ).      

تعداد منابع زیاد

و......